KÜRESEL SICAKLIK ARTIŞININ DOĞAL AFETLER ÜZERİNE ETKİLERİ VE AĞRI

Abstract

Bu çalışma küresel sıcaklık artışına bağlı olarak Dünya’da ve Türkiye’de her geçen yıl sayısı, şiddeti ve alanı artan hava, su ve iklim ile ilgili afetlere dikkat çekmek; bu afetlerin özellikle Ağrı ilinde tarihsel süreçteki seyrini ve etkilerini ortaya çıkarmak üzere hazırlanmıştır. Meteorolojik kayıtlar ile afet kaydı tutan kurum ve kuruşlardan elde edilen tüm nitel ve nicel veriler değerlendirilmiş, sonuçlar çıkarılmıştır. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri, Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) Fevk rasatları, AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) CRED (Centre for Research on the Epidemiology of Disasters) ve AYDES (Afet Yönetimi ve Karar Destek Sistemi) kayıtları taranmış; doküman analizi tekniği kullanılarak bu kurumların yayınlamış oldukları tüm raporlar değerlendirilmiştir. Elde edilen Türkiye ve Ağrı iline ait tüm veriler ayrılmış verilerden elde edilen tüm nitel ve nicel veriler değerlendirilmiştir. Ağrı ilinde 1975-2021 devresinde en fazla gerçekleşmiş doğal afetler sel/su baskını, fırtına ve yoğun kar yağışıdır. Son kırk altı yıllık dönemde Ağrı’da sel afetinin %65’i 2000 yılından sonra gerçekleşmiştir. Fırtına, dolu, yoğun kar yağışı, yıldırım düşmesi afetlerinin frekansları beklendiği şekilde bir artış göstermemiştir. Sıcaklık indislerinde artışlar görülürken yağış indislerindeki yıldan yıla gerçekleşen değişkenlik iklim değişikliğinin işaretlerini bulmayı zorlaştırmaktadır. Yine de uzun bir ara veren hava, su ve iklim ile ilgili afetlerin tekrar görülmeye başlaması dikkat çekicidir.