Konferans Diplomasisi Perspektifinde Antalya Diplomasi Forumu'nun Uluslararası İlişkilerdeki Rolü

Abstract

Uluslararası İlişkiler disiplininin ortaya çıkış tarihi hemen hemen I. Dünya Savaşı’nın yaşandığı yıllara dayanmaktadır. Çünkü bu disiplin özelinde üniversitelerde kürsülerin açılması özellikle 1918 sonrası yıllara uzanmaktadır. Dolayısıyla bu disiplinin ülkeler arasındaki münasebetlere sirayet etmesi ve dünya üzerinde gözle görülür hale gelmesi şüphesiz diplomasi çabalarıyla mümkün olmuştur. Bir uluslararası siyaset, ilaveten bir uluslararası hukuk iletişim süreci olarak nitelendirilen diplomasinin özünde ülkelerin birbirleriyle varsa mevcuttaki problemleri hususunda münasebet kurmak ve bu bağlamda kendi ülke menfaatleri doğrultusunda kazanılabilecek maksimum kazancı elde etmek yatar. Dolayısıyla bu kazancın çabaları ise duruma ve ülkeler arası münasebetlerin boyutuna göre değişiklik arz etmektedir. Bugün uluslararası ilişkiler disiplininde sıkça kullanılan diplomasi çabalarını; zirve diplomasisi, ikili diplomasi, çoklu/çok boyutlu diplomasi, kültürel diplomasi, parlamenter diplomasi, konferans diplomasisi yani kamu diplomasisi şeklinde sıralamak mümkündür. Bu bağlamda bu makale bahse konu diplomasi çabalarından biri olan konferans diplomasisinin bir yumuşak güç unsuru olarak kamu diplomasisi boyutunu tartışmaktadır. Bu diplomasi türünü önemli kılan husus iki dünya savaşı arasında sıkça kullanılmasıdır. Dünya savaşları sonrasında her ne kadar bu diplomasi türüne başvurma sıklığı azalsa da günümüzde özellikle problemli coğrafyalarda halen daha etkin bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Öte yandan dünya savaşları sırasında sıkça büyük devletler tarafından başvurulan bir diplomasi türü olan konferans diplomasisinde genellikle büyük devletler çıkarları doğrultusunda kazançlar elde etmiştir.
 Buradan hareketle bu çalışmada ilk olarak kamu diplomasisi çerçevesinde konferans diplomasisinin diplomasideki yeri ve önemine dair bir tartışma yapılmıştır. Daha sonra konferans diplomasisinin uluslararası ilişkiler disiplini çerçevesinde dünyadaki örnekleri irdelenmiştir. Ardından ise Türkiye Cumhuriyeti devletinin bir konferans diplomasisi örneği olarak uluslararası ilişkiler disiplinine kazandırdığı Antalya Diplomasi Forumu’nun bu disiplin özelindeki konumuna dair bir açıklama getirilmiş ve sonuç bölümünde ise bu Forum’un sahip olduğu role dair bir değerlendirme yapılmıştır.