UNESCO World Heritage Funds for the Protection of World Heritage

Abstract

UNESCO olarak ifade edilen Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu, 1972 yılında “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi”ni kabul etmiştir. Bu Sözleşme, iki boyutun birlikte değerlendirilmesi gerekliliğinden dolayı hem kültürel mirası hem de doğal mirası korumayı amaçlamaktadır. Sözleşmenin karar mercii olan Hükûmetler Arası Dünya Mirası Komitesi Dünya Mirası Listesi’ne kayıtlı üstün evrensel değere sahip miras alanlarının özgünlüğü ve bütünlüğünü korumaya odaklanmıştır. Korumayı sağlamak amacıyla taraf devletlere katkı amacıyla Dünya Mirası Fonu bütçesinden çeşitli uluslararası yardımlar sunulmaktadır. Çalışmanın amacı, UNESCO Dünya Mirası Komitesinin, Dünya Mirası Fonlarından ne tür uluslararası destekleri, ne ölçüde ve ne amaçla kullandırdığını ortaya koymaktır. Çalışmanın kapsamını Dünya Mirası Komitesinin 1977 – 2023 (2023 haziran ayına kadar) yılları arasında gerçekleştirilen toplam 44 Dünya Mirası Komitesi toplantı raporlarında yer alan kararlar ve bu kararlar çerçevesinde sağlanan fon destekleri oluşturmuştur. Çalışmanın yönteminde kavramsal ve kuramsal çerçeveyle birlikte literatür taraması gerçekleştirilmiş olup daha sonra UNESCO Dünya Mirası Komitesinin 44 yıllık (1977-2023) raporlarından elde edilen gömülü nicel veriler nitel analiz yöntemiyle karşılaştırmalı analiz edilmiş, UNESCO Dünya Mirası Fonlarının taksonomisi yapılmış ve sonuçları ortaya konulmuştur. Çalışmada, Afrika Bölgesi’nde yer alan taraf devletlerin Dünya Mirası Fonu’ndan diğer UNESCO bölgelerine kıyasla daha fazla yararlandığı sonucuna varılmaktadır. Afrika Bölgesi’ni takiben yoğunluklarına göre sırasıyla, Latin Amerika ve Karayip Bölgesi, Asya ve Pasifik Bölgesi, Avrupa ve Kuzey Amerika ve Arap Devletleri yer almaktadır.