Jaskra jako kandydat do badań przesiewowych w Polsce

Abstract

Jaskra stanowi jedną z głównych przyczyn utraty wzroku na świecie, obecnie dotyka niemal 2,2 miliarda osób. Prognozuje się wzrost liczby nowych zachorowań do 120 milionów rocznie w 2040 r. W Polsce szacuje się, że choruje na nią ok. 800 tysięcy osób. Bezobjawowy przebieg jaskry sprawia, że ok. 50% przypadków pozostaje niezdiagnozowana. Gdy pojawiają się objawy, choroba często jest już powikłana i stanowi znaczące obciążenie finansowe dla państwa. Czynnikiem ryzyka jaskry jest m.in. podwyższone ciśnienie śródgałkowe, które jako jedyne spośród wszystkich czynników można modyfikować, a tym samym zapobiegać progresji choroby. Leczenie jaskry obejmuje farmakoterapię i procedury zabiegowe. Opóźniona diagnoza często wymaga leczenia operacyjnego, które może prowadzić do ciężkich powikłań infekcyjnych, a nawet zapalenia gałki ocznej. Dla skuteczności leczenia jaskry istotne są współpraca pacjenta i przestrzeganie zaleceń lekarskich. Badania przesiewowe mogą przyczynić się do wczesnego wykrycia choroby, co może istotnie zmniejszyć zachorowalność i ryzyko groźnych powikłań. W kontekście jaskry otwartego kąta, która często przebiega bezobjawowo, istnieje potrzeba identyfikacji skutecznych metod przesiewowych. Rekomendacje oparte na badaniach wskazują, że skrining wśród osób z grupy ryzyka może być uzasadniony, natomiast dla ogólnej populacji brakuje wystarczających dowodów na jego zasadność. Brak jednoznacznego testu diagnostycznego i sporna opłacalność programów skriningowych stanowią wyzwania dla wdrożenia masowych badań. Wartościowe byłoby kontynuowanie badań nad skutecznością testów przesiewowych, identyfikacją subpopulacji oraz długoterminowym wpływem badań przesiewowych na zachorowalność i koszty opieki zdrowotnej. Poprawa dostępności skutecznych metod diagnostycznych i leczenia mogą istotnie przyczynić się do zmniejszenia obciążenia społecznego związanego z jaskrą.