Fatih Kerimi’s Impressions of the Turkey

Abstract

Ulus millet bilincinin ortaya çıkmasına zemin hazırlayan Fransız İhtilali toplumların demokratik olarak kendi kendilerini idare edebilmelerine ve kendilerini yönetecek kadroların seçimle iş başına gelmesine imkân sağlayan radikal değişimlere zemin hazırlayarak otokratik yönetimlerin sonunu getirmiştir. 18. yüzyılda ortaya çıkan siyasi alandaki gelişmeler başta eğitim olmak üzere tarih, dil ve din gibi alanlarda güçlü bir şekilde etkisini göstermiştir. 
 18. yüzyıl Osmanlı muhiti de bu gelişmelerden nasibini almış, Fransız İhtilalinin getirdiği güçlü milliyetçilik fikri toplumların bağımsızlık hareketlerini güçlendirmiştir. Aynı imparatorluk çatısı altında çok dilli, çok dinli ve çok kültürlü bir yapıya sahip Osmanlı İmparatorluğunun çöküşünü hazırlayan bu gelişmeler 1900 yılının başında Balkan topraklarındaki hareketlerle birlikte hız kazanmış, bu durum yüzlerce yıl Müslüman Türk ahaliyle içi içe yaşayan Bulgar, Yunan ve Sırp kavimlerinin İmparatorluktan ayrılma taleplerini yüksek sesle dile getirmelerine zemin hazırlamıştır.
 19. ve 20. yüzyılda özellikle halifelik makamımın İstanbul’da olması münasebetiyle büyük önem taşıyan Osmanlı topraklarındaki söz konusu siyasi gelişmeler sadece Anadolu coğrafyası için değil, Asya ve Karadeniz’in kuzeyindeki diğer Türk toplumları tarafından da dikkatle takip ediliyordu. Bu çalışmada İstanbul’da eğitim aldıktan sonra ülkesine dönerek öğretmenlik ve gazetecilik faaliyetlerinde bulunan Tatar Türklerinden Fatih Kerimî’nin Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu Balkan Harbine dair izlenimlerini yazdığı “İstanbul Mektupları” adlı eserden hareketle dönemin İstanbul’unun farklı kesimlerine dair izlenimler belli temalar altında ele alınacaktır.