Ezrakī-i Herevî’nin Togan Şah’a Sunduğu Methiyeler

Abstract

Büyük Selçuklu imparatorluğu sultanı Alparslan’ın (ö. 1072) oğlu Togan Şah cömert, halkı tarafından sevilen bir komutan, adil bir devlet adamıdır. Babası tarafından Horasan valisi olarak tayin edilmiş, uzun yıllar bu bölgede yaşamıştır. Birçok yönüyle halkının beğeni ve takdirini kazanan Togan Şah, ordusu, savaşçılığı, adaleti, ülkede vuku bulan olaylar karşısındaki tavrıyla halkı tarafından hep saygı görmüş, iltifat bulmuştur. Togan Şah Büyük Selçuklu imparatorları arasında saray şairlerine en çok değer veren ve şiiri en çok seven padişah olarak bilinmektedir. V. (XI.) yüzyılda yaşayan, şiir ve edebiyata oldukça fazla ilgisi olan ve eserlerinden iyi bir eğitim gördüğü anlaşılan Ezrakī-i Herevî, Büyük Selçuklu imparatorluğu döneminde yaşamış, bu dönemde Horasan valiliği görevine tayin edilen Togan Şah’ın saray şairliğini yaparak ona kasideler yazmıştır. Ezrakī’nin Büyük Selçuklu hükümdarlarından bazılarını da övdüğü ancak devlet adamları içinde en çok Togan Şah’ı sevdiği ve methettiği, Togan Şah’ın vefatından sonra da hiçbir şahı övmediği bilinmektedir. Çalışmada Togan Şah ve Ezrakī-i Herevî’nin hayatına kısaca değinildikten sonra, Ezrakī’nin Togan Şah için Farsça kaleme aldığı on iki kasidesi Türkçeye tercüme edilmiş, kasideler numaralandırılarak vezin ve kafiyeleri belirlenmiş daha sonra kasidelerin konularına değinilmiştir.