Der Weg von der Buße zur Beichte zwischen Patristik und Scholastik in theologisch-geschichtlicher Forschung des 20. Jahrhunderts

Abstract

W XX wieku podjęto na nowo naukowe badania tekstów źródłowych chrześcijaństwa, dzięki czemu odkryto istotne elementy w eklezjologii i sakramentologii. Za najbardziej wpływowych badaczy pokuty i spowiedzi z tamtego okresu uważa się Bernharda Poschmanna (1878–1955), Karla Rahnera (1904–1984), Herberta Vorgrimlera (1929–2014) i Reinharda Meßnera (1960), którzy przez lata między rozwojem myśli patrystycznej i scholastycznej dostrzegli wiele istotnych zmian. W patrystyce szczególnie akcentowano: więź z Kościołem dla ekskomunikowanych, możliwość drugiej pokuty w życiu oraz duchowy charakter pokuty i całego procesu rekoncyliacji. W dalszych latach chrześcijaństwa, podczas iroszkockiej misji ewangelizacyjnej Europy, w przezwyciężaniu ludzkiej słabości centralną rolę odegrał wpływ życia monastycznego. W scholastyce koncentrowano się natomiast raczej na znaczeniu istoty grzechu oraz procesu przebaczenia. Rzeczywistość grzechu i jego odpuszczenie w spowiedzi wyrażano za pomocą pojęć materii i formy. Wyszczególnione akcenty teologiczno-historycznych badań XX wieku w odniesieniu do rozumienia pokuty i spowiedzi przez lata między patrystyką a scholastyką wskazują na zmieniające się podejście do rozumienia sakramentalnego przebaczenia. Wraz z upływem lat, coraz bardziej akcentowano duchowy charakter tego sakramentu, co w sposób szczególny stało się widoczne w terminologicznym przesunięciu pojęć z pokuty na spowiedź.