Czy mamy Senat na miarę naszych czasów? Oczekiwania wobec roli ustrojowej Senatu RP a realia jego funkcjonowania

Abstract

Senat jako druga izba parlamentu od stuleci stanowi istotny element polskiego ustroju. W wielu krajach europejskich dwuizbowy parlament jest przyjętym standardem prawnym istniejącym po dziś dzień. Także w Polsce, po blisko 40-letniej nieobecności spowodowanej zmianą ustroju, w 1989 r. Senat ponownie pojawił się w rzeczywistości ustrojowej. Temat istnienia i funkcji Senatu jest obecny w dyskursie publicznym od lat, budząc liczne spory. Celem niniejszej pracy jest odpowiedź na pytanie, jaką rolę pełni Senat oraz czy powinna ona być analogiczna do tej, jaką wyznaczono mu podczas transformacji ustrojowej. Autorzy przeanalizowali wypowiedzi polityków sprawujących różne funkcje w ciągu ostatnich 30 lat, a także przywołali przykłady z praktyki funkcjonowania Senatu. Dodatkowo zostały zaprezentowane wypowiedzi przedstawicieli doktryny oceniające funkcjonowanie izby wyższej oraz zasadność utrzymania dwuizbowości w polskim parlamencie. Powyższe pozwoliło na porównanie oczekiwań osób obecnych przy ponownym wprowadzeniu tego konstytucyjnego organu do systemu prawnego w latach 90. z rzeczywistą rolą odgrywaną przez Senat współcześnie. Autorzy przedstawili argumenty za i przeciw dotyczące celowości utrzymania drugiej izby parlamentu. We wnioskach stwierdzono, że zakres kompetencji oraz pozycja ustrojowa Senatu w dużej mierze są zmienne w czasie i są pochodną sytuacji politycznej. Senat może stanowić przeciwwagę dla pozostałych organów władzy, ale w praktyce nie jest kluczowym elementem systemu.