Contribution of Fusûlü'l-İmadî to Ottoman Period Fatawa Journals and Hanafi Fiqh Literature

Abstract

Fürû-i fıkıh ve yargılama hukukuna dair konuları içeren meşhur Hidâye sahibi Burhâneddîn el-Mergînânî’nin (ö. 593/1197) torunu Ebü’l-Feth Zey-nüddîn el-İmâdî’e (ö. 670/1271) ait Fusûlü’l-İmâdî adlı eser, Osmanlı şeyhü-lislâmları başta olmak üzere birçok müftü, kadı ve fakihi etkileyerek müracaat edilen temel eserlerden biri olmuştur. Birçok fetvâ ve fürû-i fıkıh eserine kaynaklık etmesi açısından da eser, önem arz etmektedir. Fergana bölgesinde kaleme alınan eserin gerek Osmanlı coğrafyasında gerekse diğer Müslüman coğrafyalarda müracaat edilen önemli kaynaklardan birisi olması da eserin ne kadar değerli ve kıymetli olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, eserin önem ve kıymetine işaret edilerek, Osmanlı dönemi fetvâ mecmualarına ve Hanefi fıkıh literatürüne katkısı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada Ebü’l-Feth Zeynüddîn el-İmâdî’nin hayatına değinilmiş, Fusûlü’l-İmâdî adlı eseri ise detaylı olarak incelenmiştir. Fusûlü’l-İmâdî’yi kaynak olarak kullanan Osmanlı Fetvâhâne’sinin en muteber fetâva mecmualarından kabul edilen bazı fetvâ eserlerine katkısı ele alınmış ve eserden yapılan bazı iktibaslara örnekleriyle birlikte yer verilmiştir. Ayrıca eserin, Hanefi fıkıh literatürüne katkısı Osmanlı dönemi bazı fürû-i fıkıh eserleri ile Mir’ât-ı Mecelle adlı eser esas alınarak incelenmiştir. Böylece Fusûlü’l-İmâdî’nin önemine, fıkıh ve fetvâ literatürüne katkısına işaret edilerek yeni çalışmalar için bu esere dikkat çekilmiştir.