Cerrahi duman: Ameliyathanede çalışan sağlık profesyonellerine etkisi ve alınan önlemlerin incelenmesi

Abstract

Amaç: Ameliyathanede çalışan sağlık profesyonellerine cerrahi dumanın etkilerini ve alınan koruyucu önlemleri belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı türdeki çalışma 18 Şubat-18 Nisan 2019 tarihleri arasında İstanbul ilinde yedi eğitim ve araştırma hastanesinin ameliyathanelerinde çalışan 380 cerrah, hemşire ve anestezi uzmanı/anestezi teknisyeni ile yürütüldü. Veriler, katılımcıların bireysel ve mesleki özellikleri, cerrahi dumandan etkilenme durumları ve alınan koruyucu önlemleri belirlemeye yönelik literatüre dayalı oluşturulan veri toplama formu ile elde edildi. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma) ve ki-kare testi kullanıldı. Anlamlılık p˂0.05 olarak kabul edildi. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 31.41±8.03 (min.19-maks.65) yıl olup %51.8’i hemşire, %24.7’si cerrah, %23.5’i anestezi uzmanı/anestezi teknisyeniydi. Katılımcıların %95’inin cerrahi dumana maruz kaldığı, cerrahi dumana maruz kalma açısından meslek, çalışılan ameliyat odası ve ameliyathanede çalışma süresine göre anlamlı fark olduğu bulundu. Cerrahi dumanın solunmasına bağlı katılımcıların en fazla oranda (%20.6) baş ağrısı deneyimlediği ve cerrahi dumandan korunmaya yönelik önlemler arasında en fazla oranda cerrahi maskeyi (%90.2) kullandıkları belirlendi. Sonuç: Çalışma bulguları ameliyathanede çalışan sağlık profesyonellerinin yüksek oranda cerrahi dumana maruz kaldığını ve buna bağlı çeşitli semptomlar deneyimlediklerini, birimlerinde/kurumlarında cerrahi dumandan korunmaya yönelik önlemlerin yetersiz olduğunu gösterdi. Konuya ilişkin farkındalığın arttırılması için eğitim ve çalışmaların yapılması ve cerrahi dumandan korunmaya yönelik yönergelerin uygulanması önerilir.