BİR SİYASETNAME ÖRNEĞİ OLARAK ALİ ŞİR NEVAİ’NİN MAHBÛBÜ’L-KULÛB’UNDE İDEAL DEVLET VE ADİL YÖNETİCİ VİZYONU

Abstract

Mahbûbul-kulub, Çağatay edebiyatının kurucu ismi olan Ali Şir Nevai’nin son eseridir. Eğitici ve öğretici özellik taşıyan eser, nasihat ve tavsiye verme konusunda içerdiği muhteva itibarıyla siyasetname türüne bir örnektir. Konu itibarıyla Siyasetnameler, devrin hükümdarına, vezirlere ve diğer yönetim kadrolarına öğüt vermek, onlara doğru ilkeleri hatırlatmak üzere kaleme alınır. Ancak yönetimin yanı sıra bütün sosyal sınıfı içine alacak genişlikte tespit ve tavsiyeler içeren örneklere de rastlarız. Nitakım Ali Şir Nevai, hayatının son senesinde kaleme aldığı Mahbubu’l-Kulub adlı eserin, hükümdar dışında devlet yönetiminde rol alan büyük bir gruba dair tespitleri ve onlara verilen öğütleri kapsamaktadır. Ali Şir Nevai, siyasette olduğu gibi edebiyatta da büyük bir atılım göstererek Türk edebiyatına temel teşkil edecek Çağatay Türkçesiyle eserler kaleme almıştır. O mümtaz bir edebiyatçı ve dil bilgini olmanın yanı sıra başarılı bir devlet adamı olma özelliğiyle de dikkatleri üzerine çekmiştir. Hal böyle olunca, Mahbubu’l-kulub’un, devrin tüm özelliklerine hem vakıf hem hâkim olan biri tarafından kaleme alındığından, yadsınamayacak kadar zengin ve önemli bilgiler taşıdığını söylemek mübalağa olmaz.