Bakhtin’s Dialogism, Intertextual Theories and Neo-Victorian Fiction

Abstract

<p>Celem artykułu jest omówienie podejścia do intertekstualności w świetle zainteresowania literaturą neowiktoriańską. Szczególna uwaga poświęcona zostaje pojęciu dialogiczności Michaiła Bachtina oraz teorii intertekstualności Gérarda Genette’a, która wydaje się najbardziej odpowiednim narzędziem do studiowania relacji między tekstami wiktoriańskimi i neowiktoriańskimi, oferując stabilną klasyfikację tekstów opartą na pojęciu „architekstualnej sieci” i nie ograniczając jej do „zamkniętego systemu”. Omawiając zagadnienie intertekstualności, zwracam również uwagę na wkład polskich naukowców, takich jak: Michał Głowiński, Ryszard Nycz czy Henryk Markiewicz. Wśród polskich badań nad intertekstualnością szczególnie wyróżniam teorię Ryszarda Nycza, która skupia się na trzech relacjach: „tekst–tekst”, „tekst–gatunek” oraz „tekst–rzeczywistość”. Propozycja Nycza wydaje się najwłaściwsza w studiuowaniu powieści wiktoriańskich i neowiktoriańskich, jako że umożliwia ich analizę nie tylko na poziomie tekstowym, ale również gatunkowym i kulturowym. Wydaje się, iż literatura neowiktoriańska zdecydowanie zasługuje na zainteresowanie współczesnych studiów literackich, jako że nie tylko ukazuje literacką wizję wiktoriańskiego świata, lecz weryfikuje także obecne społeczno-kulturowe obrazowanie tejże przeszłości, oferując tym samym komentarz dotyczący współczesności.</p>