Attilâ İlhan ve “Ulusal Sol” Düşüncesi

Abstract

Türkiye’de 1960’lı yıllar sol-sosyalist düşüncenin siyasal, toplumsal ve ideolojik bakımdan altın çağını yaşadığı bir dönemdir. Bu dönemde sol hareketlerin yükselişi, beraberinde çeşitlenmeye ve giderek bölünmelere yol açmıştır. Soldaki bölünmenin çerçevesini tarih tartışmaları ile ittifak ve strateji ayrışmaları oluşturmuştur. Türkiye’nin güncel sorunlarına tarihsel bir perspektifle yaklaşan sol akımlar, bu dönemde gerçekleşmesini umdukları köklü toplumsal değişim için yön ve yöntemlerini belirlemişlerdir. Geri kalmış bir ülke olarak Türkiye’de, bağımsızlık ve kalkınma yolunda, toplumsal değişimin yönünü ve yöntemini tarihi referanslarla destekleyen sol akımlar, esas olarak, Osmanlı dönemini, Tek Parti dönemini ve Demokrat Parti dönemini tahlil konusu yapmışlar ve buradan hareketle farklı kavramsal ve kuramsal araçlara dayanarak, düşüncelerini geliştirmişlerdir. 1960’lara ve sonraki yıllara damga vuran bu düşüncelerden birisi de “Ulusal Sol” düşüncesidir. Bu düşüncenin önde gelen temsilcilerinden biri ise Attilâ İlhan’dır. Kemalizm’i ve Sosyalizmi milli bir hassasiyetle sentezleyen ve bunu diyalektik bir zeminde geliştiren İlhan, 1960’ların Türkiye’sine kendine özgü ve yerli bir tonda seslenmiştir. Genellikle edebi eserleri ve şair kimliğiyle bilinen İlhan, birçok gazete ve dergide yazdığı yazılarıyla Cumhuriyet dönemi siyasi düşünce hayatında sesi yankı bulan özgün bir kalemdir. Bu çalışmanın amacı; İlhan’ın Ulusal Sol tezinin, 1960’lar’ın sol düşünce dünyasındaki yerini tespit etmek ve bu tezin, İlhan’ın şahsi düşünce evrenindeki anlamını, temelleriyle birlikte ortaya koymaktır.