Associations sémantiques et syntaxiques : à l’exemple des combinaisons des verbes d’émotion dans les champs de la colère et de l’admiration en français et en arabe

Zouaidi Safa

doi:10.17951/ff.2018.36.1.197-206

Abstract

Celem artykułu jest pokazanie podobieństw w wyrażaniu emocji w języku francuskim i arabskim na przykładzie czasowników odnoszących się do stanów emocjonalnych. Niektórzy lingwiści proponują klasyfikację wymienionych leksemów opartą na kryteriach syntaktycznych (Harris, 1988), inni – ich podział na podstawie homogenicznych cech semantycznych (Mathieu, 2000). Biorąc pod uwagę dotychczasową literaturę przedmiotu w obrębie składni i semantyki kontrastywnej, w badaniach skoncentrowano się na ukazaniu specyfiki łączliwości interesujących nas czasowników przez analizę sposobu ustrukturyzowania pola semantycznego nazw emocji w obu porównywanych językach. Opisano zatem syntaktyczną i leksykalno-semantyczną łączliwość czasowników (Novakova, Tutin, 2009), aby dowiedzieć się, czy leksemy czasownikowe, które nazywają ten sam rodzaj emocji w języku francuskim i arabskim, współwystępują z ekwiwalentnymi wyrazami. Pozwoliło to zidentyfikować połączenia, w skład których wchodzą czasowniki emocji w porównywanych językach. W artykule odwołano się do teorii primingu leksykalnego (Hoey, 2005), aby zbadać preferowane relacje syntaktyczne w połączeniach z czasownikami emocji i zweryfikować, czy są one powiązane z takimi parametrami semantycznymi, jak intensywność czy aspekt. Pokazano, że semantyka jest systemowo powiązana ze składnią. Po przedstawieniu ram teoretycznych analizy kontrastywnej i metodologii pracy oraz scharakteryzowaniu korpusu, na którym oparto badania (Emolex i Arabicorpus), zaproponowano semantyczno-syntaktyczną analizę związków łączliwych, należących do pól semantycznych colère (gniew, złość) oraz admiration (podziw) w języku francuskim i arabskim.

Highlights

La question principale de notre étude concerne les correspondances entre le français et l’arabe dans l’expression de l’émotion1 : deux verbes d’émotion (V_émotion)
Cette structure de type « V_admirer + N déverbal » constitue une redondance des deux éléments de la même famille sémantique, dans laquelle on peut trouver des associations avec des collocatifs qui sont « non colorés », d’un point de vue de l’intensité de l’émotion (Gross, 1995) (*admirer admiration grande/ *énerver énervement grand)
Après une présentation du cadre théorique, de l’approche contrastive et de la méthodologie, ainsi que des corpus (Emolex et Arabicorpus), nous proposerons une analyse sémantico-syntaxique de ces associations et ce, dans les deux langues comparées

Summary

INTRODUCTION

La question principale de notre étude concerne les correspondances entre le français et l’arabe dans l’expression de l’émotion : deux verbes d’émotion (V_émotion) (énerver et son correspondant [ʕaɣḍaba]2 et deux verbes de sentiment (admirer et son correspondant [ʔaʕʒaba]). Après une présentation du cadre théorique, de l’approche contrastive et de la méthodologie, ainsi que des corpus (Emolex et Arabicorpus5), nous proposerons une analyse sémantico-syntaxique de ces associations et ce dans les deux langues comparées. Nous proposerons une analyse de la façon dont s’articulent les dimensions sémantiques et les relations syntaxiques spécifiques des associations lexicales à V. pivot d’émotion. Ainsi, notre hypothèse selon laquelle aux différentes dimensions sémantiques correspondent des structures syntaxiques privilégiées et que les associations des V_émotion ont ainsi des préférences pour des positions et fonctions syntaxiques spécifiques. Dans cette section, une analyse systématique des structures syntaxiques privilégiées dans lesquelles apparaissent les associations et qui correspondent aux dimensions sémantiques les plus saillantes dans les deux corpus : l’intensité (2.1) et l’aspect (2.2)

Intensité

L’aspect

CONCLUSION