Apelacja ze strony obrońcy węzła małżeńskiego we współczesnym zreformowanym procesie małżeńskim

Tomasz Rozkrut

doi:10.15633/acan.2778

Abstract

Kanoniczny proces małżeński ma wydobyć prawdę dotycząca zaskarżonego małżeństwa. Musi on zostać przeprowadzony bardzo dokładnie, zgodnie z obowiązującym formalnym kanonicznym prawem procesowym; ponadto dostosowanie do konkretnego przypadku materialnego kanonicznego prawa małżeńskiego winno być zgodne z poprawnym jego stosowaniem. Wymienione dwa obszary, formalnie różne, kanonicznego orzekania na temat nieważności zaskarżonego małżeństwa, mogą stanowić przedmiot ewentualnej apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego, przy czym w sytuacji poważnego naruszenia samej struktury współczesnego kanonicznego procesu małżeńskiego, będzie on także mógł złożyć skargę o nieważność wyroku. Obrońca węzła małżeńskiego swoje zadania wypełnia w trzech współczesnych formach procesu małżeńskiego, to znaczy w procesie zwykłym (czyli praktycznie w tym najczęściej występującym), w procesie biskupim (który będąc nową formą orzekania nieważności małżeństwa, winien być otoczony szczególną troską w przedmiocie poprawności jego zastosowania oraz sposobu wyrokowania) oraz w procesie dokumentalnym. Reforma procesowa papieża Franciszka z roku 2015, w szczególności – kiedy analizujemy problematykę apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego – sugeruje dwa zagadnienia. Po pierwsze, czy pierwszy wyrok pozytywny w procesie zwykłym jest na tyle sprawiedliwie orzeczony oraz należycie uzasadniony w wydanym wyroku, aby zgodnie ze wspomnianą reformą mógł zostać uznany za wykonalny, oraz w szczególności – po drugie – czy zaistniały warunki dla przeprowadzenia procesu skróconego coram episcopo, sukcesywnie czy został on poprawnie przeprowadzony, gdy idzie o jego elementy zasadnicze, oraz także czy zredagowany wyrok spełnia wymogi dotyczące uzasadnienia pozytywnego orzeczenia. Aktualnie, w wyniku reformy procesowej dokonanej przez papieża Franciszka, wielu autorów podkreśla odpowiedzialność obrońcy węzła małżeńskiego za współczesny kanoniczny proces małżeński, w szczególności w relacji do przedstawianej przez niego apelacji. Mówiąc jeszcze inaczej – zachowuje wciąż aktualność magisterium rotalne Jana Pawła II z roku 1988 – o tym, że obrońca węzła małżeńskiego winien dostosować swoje działania do różnych etapów procesu małżeńskiego; wypada dodać: także do różnych jego współczesnych form.

Highlights

Kanoniczny proces małżeński ma wydobyć prawdę dotycząca zaskarżonego małżeństwa
Adaptation to a specific case of the material canon law of marriage should be compliant with its proper application
The protector of marital node fulfils his tasks in three present forms of the matrimonial process, it means in the ordinary process, the bishop’s process and the documentary process

Summary

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Apelacja ze strony obrońcy węzła małżeńskiego we współczesnym zreformowanym procesie małżeńskim[1]. Konkretna interpretacja procesowa materialnego prawa małżeńskiego winna pozostawać w zgodzie z magisterium rotalnym biskupów rzymskich, w szczególności z tym pokodeksowym, czyli po promulgacji Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku, oraz orzecznictwem Trybunału Apostolskiego Roty Rzymskiej[3]. Wymienione dwa obszary – niewątpliwie ważne oraz formalnie różne – kanonicznego orzekania na temat nieważności zaskarżonego małżeństwa mogą stanowić przedmiot ewentualnej apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego, przy czym w sytuacji poważnego naruszenia samej struktury współczesnego kanonicznego procesu małżeńskiego, w szczególności jego elementów najistotniejszych, będzie on także mógł złożyć skargę o nieważność wyroku, zwłaszcza kiedy uzna, że wydany wyrok jest dotknięty wadą nieważności nieusuwalnej[4]

Tomasz Rozkrut

Summary