An Opposing Figure of the Turkish Humor during the War of Independence: Ali Kemal

Abstract

Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından sonra ülkenin girdiği sıkıntılı süreçte Ali Kemal, çıkardığı gazetelerinde, hemen hemen her gün kaleme aldığı yazılarıyla, Milli Mücadele’ye ve bu mücadelenin lideri olan Mustafa Kemal Paşa’ya yönelik muhalif tavrını sert bir şekilde devam ettirmişti. Milli Mücadele ve bu hareketin liderine yönelik muhalif bir söylem geliştiren Ali Kemal; öte yandan İtilaf devletlerini, özellikle İngiltere ve Fransa’yı öven yazılar kaleme almıştı. Milli Mücadele’ye yönelik sergilediği bu olumsuz duruş nedeniyle Ali Kemal’e, o dönem yayınlanan mizah dergilerinin sütunlarında çok sık yer veriliyordu. Tarih araştırmalarında, konuyu değişik yönleriyle incelemek ve en azından o dönemde, kamuoyunun konulara bakış biçimini irdeleyebilmek açısından mizah dergilerinin önemli bir yeri vardır. Bir konu ya da kişinin sunumunda karikatürlerin anlatım gücünü belirtmeye bile gerek yoktur. Düşündürücü ve eğlendirici bir yanı olduğu kadar dönemlerinin entelektüel birikimini de ortaya koyan karikatürler, olayların yaşandığı dönemin birey ve toplum ölçekli genel havasını vermek açısından da son derece önemli tarih araştırma materyalleri olarak nitelendirilebilir. Bu çalışmada Milli Mücadele günlerinde İstanbul’da yayın yapan mizah dergilerinin Ali Kemal’e yönelik olumlu ya da olumsuz algısının izi sürülmüş; dergilerin Ali Kemal’i topluma nasıl sundukları, O’nun görüş ve davranışları hakkında neler düşündükleri, görsel malzeme üzerinden ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda Milli Mücadele yıllarında çeşitli dönemler içinde yayın yapan mizah dergileri Karagöz, Ayine, Diken, Güleryüz ve Aydede’nin nüshalarından yararlanılmıştır.
 
 , , , ,