An Evaluation of the Political, Economic and Socio-Cultural Effects of the Rabaz Revolts in the context of immigration in Andalusia

Abstract

Endülüs toprakları asırlar boyu Avrupa’daki İslâm medeniyetine ev sahipliği yapmıştır. Bu dönemde siyasi, ekonomik, kültürel vb. birçok alanda eşine nadir rastlanır gelişmeler kendini göstermiştir. Yaşanan hadiselerin etkileri sadece o coğrafyayla sınırlı kalmamış, sonuçları itibariyle birçok bölgede hissedilmiştir. Araştırmamızın konusunu Endülüs emîrlerinden I. Hakem döneminde gerçekleşen ve Rabaz İsyanı diye isimlendirilen bir halk ayaklanması ile bu ayaklanmanın Endülüs’teki etkisi ve ayaklanma sonucu Mağrib, İskenderiye ve Girit coğrafyasına sürgün edilen halkın buralardaki etkileri teşkil etmiştir. Bu konu Müslümanların miladi dokuzuncu asrın başlarında Avrupa’da teneffüs ettikleri atmosferi anlama ve Endülüs topraklarındaki siyasi ortamı değerlendirme noktasında önemli olduğu gibi, zaman zaman ortaya çıkan isyanların ne derece büyük etkiler oluşturduğunu, yaşanan sürgünlerle farklı merkezlerde ne gibi gelişmelere vesile olduğunu görme açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmayla Hakem b. Hişâm döneminde Kurtuba merkezli idarenin yönetim anlayışı ve nihayetinde sürgün edilen insanların etkisiyle farklı merkezlerde ne tür değişimlerin olduğunu ortaya koymak amaçlanmış olup göç olgusunun ortaya çıkardığı sonuçlar gözler önüne serilmek istenmiştir. Bu bağlamda konu çalışılırken en eski tarihî kaynaklar esas alınmış ve bunun yanı sıra güncel çalışmalardan da istifade edilmiştir. Bu alanda yapılmış çalışmalar ile ortaya konulan farklı görüş ve fikirler tahlil süzgecinden geçirilerek değerlendirilmiş ve konu tarih metodolojisine uygun bir şekilde ele alınmıştır.