“ALBANIAN” AS A TERM: ALBANIANS IN THE 18TH CENTURY OTTOMAN THINKING

Abstract

Bu çalışma, modern Osmanlı dönemi öncesinde Osmanlı devlet adamları ve düşünürlerinin - modern öncesi dönemde etnik isimleriyle anılmış - Arnavut topluluklara karşı geliştirdiği söylemleri incelemektedir. Büyük ölçüde 18. yüzyıldaki Osmanlı vakanüvislerinin “Arnavut” sözcüğünü ilişkilendirdiği bağlamları irdeleyerek Osmanlı müesses nizamında Arnavutlara karşı geliştirilmiş basmakalıp ve sıklıkla pejoratif ifadeler içeren söylem diline odaklanmaktadır. 19. yüzyıl ve sonrasında bilhassa Batılı şarkiyatçı söylemlerde pejoratif sıfatlarla birlikte anılan “Arnavut” terimini, kolonyalizm öncesinde de Osmanlı seçkinleri arasında başka bir veçhe ile de olsa görmek ilginçtir. Bu makale, bir yandan bu seçkinlerin imparatorluktaki birçok göçer topluma ilişkin olumsuz kanaatlerinin etnik terimlerle ilişkilendirmedeki Halduncu düşünceyi incelerken bir yandan da bu ilişkilendirmenin 18. yüzyıldaki isyanlar sonrasındaki değişen veçhelerini ve hâkim Osmanlı söylemlerinde köklü bir yer alıp almadığına ışık tutmaktadır. Bu çalışma, Osmanlı kamu düzen, ordusu ve din anlayışı konuları üzerinden bu söylemin “Arnavut” terimiyle nasıl ilişkilendirildiğini ele alarak, Osmanlı elitlerinin bu söyleminin 19. yüzyılda “modern” ve “şarkiyatçı” saikler ile Arnavut topluluklarına yöneltilmiş pejoratif dilin temelini oluşturup oluşturmadığını araştırmaktadır.