Abstract
Aşı karşıtlığı ile ilişkili olan bilişsel süreçlerin tespit edilmesi, atılacak klinik adımların tespiti açısından önem taşımaktadır. Kişinin kendi bilişsel süreci üzerindeki gözü olarak da nitelendirilen üstbiliş süreci, sistemde oluşabilecek sapmalar neticesinde anksiyete ve depresyon gibi görülme sıklığı yüksek psikopatolojilere sebebiyet verebilmektedir. Ödül sinyallerine duyarlılık ile ilişkilendirilen Davranışsal Aktivasyon Sisteminin (DAS) ve ceza sinyallerine duyarlılık ile ilişkilendirilen Davranışsal İnhibisyon Sisteminin (DİS) de depresif belirtiler ve kaygı ile ilişkili semptomlara neden olduğu bilinmektedir. Mevcut araştırmada DİS/DAS, depresyon, anksiyete, üstbiliş ve aşı karşıtlığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında katılımcılar Aşı Karşıtlığı Ölçeği, Üstbiliş Ölçeği-30, Beck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Ölçeği ve Davranışsal Aktivasyon ve Davranışsal İnhibisyon Sistemi Ölçeğini yanıtlamıştır. Üstbiliş Ölçeği toplam skoru ile depresyon, anksiyete, aşı karşıtlığı, davranışsal inhibisyon/aktivasyon toplam skoru ve davranışsal inhibisyon alt ölçeği arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı korelasyon tespit edilmiştir. Kurulan regresyon modeli bireylerin aşı karşıtlığı düzeylerinin %5’ini açıklamış, DIS alt ölçeği ve Üstbiliş Ölçeği toplam puanının aşı karşıtlığını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordadığını ortaya koymuştur. İstatistiksel olarak anlamlı yordayıcılar ile aracılık modeli test edilmiştir; Davranışsal İnhibisyon Sisteminin (DİS) üstbiliş ve aşı karşıtlığı ilişkisinde kısmi aracılık rolü oynadığı tespit edilmiştir. Aşı karşıtlığına dair elde edilen bu yeni modelin dikkate alınmasının hem aşı karşıtlığının ortaya çıkışı hem de devamında rolü olan faktörlere yönelik kapsayıcı ve yenilikçi bir bakış açısı kazandıracağı düşünülmektedir.
Published Version
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call