بررسی تاثیرآیندهنگاریراهبردی بر برنامهریزی شهری(مورد مطالعه: شهر اصفهان)

Abstract

شهر اصفهان به لحاظ جغرافیایی، صنعتی، تاریخی از موقعیت استراتژیکی در سطح جهان برخوردار است. این شهر در طول تاریخ تغییرات قدرتی، قومیتی و جمعیتی زیادی را تجربه کرده است و همین امر موجب پیچیدگی مسائل شهری و تنوع ذینفعان شده که به عدم‌قطعیت‌های آن افزوده است. شهر خلاق صنایع‌دستی یونسکو (اصفهان) نیاز به نگاهی آینده‌نگرانه دارد تا بتواند روندی رو به رشد را رقم بزند اما عدم قطعیت‌ها منجر به مبهم شدن آینده بلندمدت آن شده است. می‌توان در برنامه‌های راهبردی شهر اصفهان مشاهده کرد که باوجود سابقه 24 ساله در برنامه‌ریزی، همچنان با مشکلات بسیاری ازجمله: خشک‌سالی، کاهش رونق اقتصادی به‌واسطه بیماری کرونا، ترافیک، آلودگی دست و پنجه نرم می‌کند. هدف این پژوهش تعیین مؤلفه‌های آینده‌نگاری راهبردی به‌عنوان رویکردی ظرفیت ساز برای شهر اصفهان به‌منظور تقویت برنامه راهبردی است. این رویکرد با بررسی موضوعات راهبردی، ضمن ارتقاء ظرفیت‌ها می‌تواند این شهر را برای ورود به عرصه رقابت آماده کند. در مدل عمومی وروس 6 گام: ورودی، تحلیل، تفسیر، چشم‌انداز سازی، خروجی و راهبرد برای این رویکرد تعریف‌شده است. در این پژوهش که درسال 1399 انجام شده است، با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‌ای و به روش فراترکیب، مؤلفه‌ها در هریک از گام‌های مدل عمومی استخراج شد. پس‌ازآن با استفاده از نظر 26 خبره و با استفاده از ضریب لاوشه روایی مدل سنجش شد و درنهایت با استفاده ازنظر 86 کارشناس در اصفهان و به کمک روش تحلیل عاملی تأییدی که به کمک نرم‌افزار PLS مؤلفه‌های نهایی به دست آمد. در انتها با استفاده از ماتریس MICMAC نقش هریک از این مؤلفه‌ها ارزیابی شد. تعیین موضوعات کلیدی، عدم قطعیت‌ها و پیشران‌ها، جهت‌های راهبردی و منطق سناریوها مؤلفه‌های کلیدی در تعیین ارکان برنامه هستند. مدل تحلیل عاملی تأییدی نهایی نشان داد که مؤلفه‌های آینده‌نگاری راهبردی می‌تواند در کارآمد کردن برنامه‌های شهر اصفهان بسیار اثرگذار باشد.