Kamusal alan örnekleri olan kent meydanlarının evrensel tasarım prensipleri doğrultusunda, erişilebilirlik standartları dikkate alınarak planlanması ve sürdürülmesi toplumu oluşturan farklı özellikteki bireyler için önem taşımaktadır. Bu makalede engelli bireylerin erişilebilirlik konusunda yaşadıkları sorunlar kent meydanları bağlamında ele alınmıştır. Çalışmada üç kişiden oluşan görme engelli birey grubuyla seçili bir kent meydanında yerinde deneyimleme çalışması yapılmıştır. Sakarya İli, Arifiye Meydanı, bulunduğu konumu ile ticaret ve sanayi alanında gelişimini arttırarak imkanlarını genişletmekte olması ve engelli bireylere iş olanağı konusunda çalışma alanı yaratması nedenleriyle tercih edilmiştir. Alan çalışmasında yer alan katılımcıların seçiminde rastgele atama tekniği kullanılmış, öncesinde araştırmanın amacı, yararları, yürütme şekli ve kendilerinden beklenenler konusunda bilgi verilmiştir. Katılımcı grubu alanda günlük zorunlu ihtiyaçları doğrultusunda kullanabilecekleri varsayılan ve önceden belirlenmiş bir güzergâhta rehber eşliğinde dolaşım yaparak, kent meydanını yerinde deneyimlemiş, “evrensel tasarım prensipleri” doğrultusunda hazırlanan formun doldurulmasına bireysel olarak katılım göstermişlerdir. Bu doğrultuda mevcut yapılı Arifiye Kent Meydanının evrensel tasarım ilkeleri ve belirlenen alt parametrelerine uygunluğu değerlendirilmiştir. Gerçekleştirilen vaka çalışması sonucunda, meydanın fiziki koşullarının farklı yaş ve engel gruplarına sahip olan bireyler için yetersiz kaldığı, alanda erişim sorunları yaşandığı tespit edilmiş, engelli bireylerin fiziksel ve sosyal anlamda erişim sorunlarına yanıt bulabileceği bir örnek meydan tasarımı önerilmiştir. Kentin yaşam alanlarının toplumu oluşturan bireyleri ayrıştırıcı değil, bütünleştirici ve evrensel tasarım ilkeleri doğrultusunda yapılandırılmasının gerekliliği sürdürülebilir ve insana saygılı bir kentsel tasarım için gerekli görülmüştür. Yürütülen çalışmanın mevcut yapılı farklı kamusal alanlarda ve farklı denek gruplarıyla birçok kez yinelenebilmesi söz konusudur.
Read full abstract