Ust soylem, yazar-okuyucu iliskisini kuran ve bir metni okur dostu yapan onemli bir dilsel kaynaktir. Ust soylem belirleyicilerini art zamanli olarak inceleyen arastirmalar oldukca azdir. Bu calisma, 2008- 2009 ve 2017-2018 yillarinda Dil ve Edebiyat Dergisi, Dilbilim Arastirmalari Dergisi, Dil Dergisi’nde yayimlanan arastirma makalelerinin Turkce ozetlerinde kullanilan baglayicilar, cerceve belirleyiciler, metin ici belirleyiciler, tanitlayicilar, kod cozumleyiciler gibi etkilesimli belirleyicileri arastirmayi amaclamaktadir ve Hyland’in (2005) kisiler arasi ust soylem modelini kuramsal cerceve olarak ele almaktadir. Bu calismanin bulgulari, 2017-2018 yazarlarinin arastirma makalelerinin ozetlerinde, diger arastirmacilarin fikirlerine atifta bulunduklari tanitlayicilari 2008-2009 yazarlarina gore daha fazla kullandiklarini ve boylece okuyuculara metin boyunca daha cok rehberlik ettiklerini gostermektedir. Bu sonuc, yazar-okuyucu iliskisi derecesinin toplumsal iliskiler acisindan art zamanli evrimini ortaya koymaktadir, soyle ki 2017-2018 yazarlari belirli bir soylem toplulugunun uyesi olduklarini tanitlayici kullanimiyla daha fazla beyan etme egilimindedir. Bu arastirmanin, Turk akademik soyleminin art zamanli bir bakis acisiyla daha iyi anlasilmasina katki saglamasi ve yabanci dil ogretimi, butunce dil bilimi ve metin cozumlemesi gibi alanlarda faydali sonuclar saglamasi beklenmektedir.
Read full abstract