Przedmiot badań: Przedmiotem badań jest jedno z fundamentalnych kryteriów obiektywnego przypisania skutku nazywane w niemieckojęzycznej nauce prawa karnego związkiem przeciw-obowiązkowości (niekiedy: związkiem bezprawności lub związkiem ryzyka). Nauka o obiektywnym przypisaniu skutku – pomimo, iż w polskim piśmiennictwie i judykaturze uważana jest wciąż za teorię „nową” – znajduje coraz większe uznanie w orzecznictwie, zwłaszcza Sądu Najwyższego. Oznacza to odrzucenie dawnych koncepcji, według których do przypisania skutku przestępnego domniemanemu sprawcy wystarczyło ustalenie związku przyczynowego łączącego zachowanie ze skutkiem. Obecnie przyjmuje się, że dla ustalenia sprawstwa skutku niezbędne jest również (oprócz powiązania ontologicznego) zastosowanie kryteriów normatywnych. Podstawowa formuła obiektywnego przypisania skutku odsyła arbitra badającego wypełnienie znamion czynu zabronionego do dwóch grup kryteriów, które dotyczą zarówno oceny wadliwości (przeciw-obowiązkowości) zachowania się, jak i jej związku ze skutkiem. Sposób ustalania tego związku jest w doktrynie sporny. Wymaganiom politycznokryminalnym najlepiej odpowiadają założenia nauki o zwiększeniu ryzyka. Przeciwko tej teorii podnosi się jednak w piśmiennictwie różne, teoretycznoprawne i dogmatycznoprawne zarzuty.
 Cel badań: Przeprowadzona analiza ma na celu zbadanie, czy zarzuty podnoszone wobec nauki o zwiększeniu ryzyka (Risikoerhöhungslehre) są w tym stopniu poważne i uzasadnione, aby należało odrzucić założenia tej teorii. Zwłaszcza, czy w sporze naukowym należy opowiedzieć się za dominującą w piśmiennictwie i orzecznictwie konkurencyjną teorią uniknioności (Vermeidbarkeitstheorie), której konsekwencje z punktu widzenia kryminalnopolitycznego i intuicji społecznej wydają się trudne do zaakceptowania.
 Metoda badawcza: Badania oparte są na analizie piśmiennictwa polskiego i niemieckojęzycznego, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych podręczników niemieckojęzycznych. Przegląd podręczników niemieckojęzycznych, w których badanym zagadnieniom poświęca się znacznie więcej uwagi niż w opracowaniach polskich o podobnym charakterze, pozwala na przedstawienie zróżnicowanych poglądów dotyczących analizowanej problematyki – wyrażanych tam w sposób esencjonalny i w pełni klarowny.
 Wnioski: Przeprowadzona analiza wskazuje, iż najcięższe zarzuty podnoszone przez przeciwników nauki o zwiększeniu ryzyka nie są przekonująco ani dostatecznie uzasadnione. Dotyczy to zwłaszcza argumentu o naruszeniu zasady in dubio pro reo oraz zarzutu przekształcania typów przestępstw naruszających dobra (Verletzungsdelikte) w przestępstwa z narażenia (konkrete Gefährdungsdelikte). Nauka o zwiększeniu ryzyka wymaga jednak – co oczywiste – dalszych badań i pełniejszego określenia (doprecyzowania) kryteriów formułowanych przez jej zwolenników.
Read full abstract