Kanoniczny proces małżeński ma wydobyć prawdę dotycząca zaskarżonego małżeństwa. Musi on zostać przeprowadzony bardzo dokładnie, zgodnie z obowiązującym formalnym kanonicznym prawem procesowym; ponadto dostosowanie do konkretnego przypadku materialnego kanonicznego prawa małżeńskiego winno być zgodne z poprawnym jego stosowaniem. Wymienione dwa obszary, formalnie różne, kanonicznego orzekania na temat nieważności zaskarżonego małżeństwa, mogą stanowić przedmiot ewentualnej apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego, przy czym w sytuacji poważnego naruszenia samej struktury współczesnego kanonicznego procesu małżeńskiego, będzie on także mógł złożyć skargę o nieważność wyroku. Obrońca węzła małżeńskiego swoje zadania wypełnia w trzech współczesnych formach procesu małżeńskiego, to znaczy w procesie zwykłym (czyli praktycznie w tym najczęściej występującym), w procesie biskupim (który będąc nową formą orzekania nieważności małżeństwa, winien być otoczony szczególną troską w przedmiocie poprawności jego zastosowania oraz sposobu wyrokowania) oraz w procesie dokumentalnym. Reforma procesowa papieża Franciszka z roku 2015, w szczególności – kiedy analizujemy problematykę apelacji ze strony obrońcy węzła małżeńskiego – sugeruje dwa zagadnienia. Po pierwsze, czy pierwszy wyrok pozytywny w procesie zwykłym jest na tyle sprawiedliwie orzeczony oraz należycie uzasadniony w wydanym wyroku, aby zgodnie ze wspomnianą reformą mógł zostać uznany za wykonalny, oraz w szczególności – po drugie – czy zaistniały warunki dla przeprowadzenia procesu skróconego coram episcopo, sukcesywnie czy został on poprawnie przeprowadzony, gdy idzie o jego elementy zasadnicze, oraz także czy zredagowany wyrok spełnia wymogi dotyczące uzasadnienia pozytywnego orzeczenia. Aktualnie, w wyniku reformy procesowej dokonanej przez papieża Franciszka, wielu autorów podkreśla odpowiedzialność obrońcy węzła małżeńskiego za współczesny kanoniczny proces małżeński, w szczególności w relacji do przedstawianej przez niego apelacji. Mówiąc jeszcze inaczej – zachowuje wciąż aktualność magisterium rotalne Jana Pawła II z roku 1988 – o tym, że obrońca węzła małżeńskiego winien dostosować swoje działania do różnych etapów procesu małżeńskiego; wypada dodać: także do różnych jego współczesnych form.