Zasada państwa prawa w Konstytucji Republiki Czeskiej (kilka uwag z punktu widzenia doświadczenia polskiego)

Abstract

Niniejsze rozważania poświęcone są zawartej w tekście Konstytucji Republiki Czeskiej z 1992 roku zasadzie demokratycznego państwa prawnego: sposobowi konstytucyjnego ujęcia tej zasady, jej gwarancjom i ochronie, jaką konstytucja udziela istocie państwa prawnego oraz konsekwencjom takiej regulacji, zarówno dla życia społecznego i politycznego, jak i dla roz­woju doktryny prawa konstytucyjnego w tym zakresie. Szczególne znaczenie ma bowiem – obok deklaracji, że Republika Czeska jest demokratycznym państwem prawa (art. 1, ust. 1) – dodatkowe zastrzeżenie, iż w konstytucji nie mogą być dokonywane zmiany naruszające istotę tej zasady (tzw. klauzula wieczności), ani w tym kierunku interpretowane normy prawne (art. 9 ust. 2 i 3). Ponadto poddane zostały analizie także współgrające z tą zasadą inne przepisy konstytucji, zwłaszcza za­strzeżenie, iż podejmując decyzje większość respektuje prawa mniejszości (art. 6) oraz wyrażone expressis verbis obywatelskie prawo do oporu (art. 23 Karty podstawowych praw i wolności).