Yozgat İli Tarım İşletmelerinde Kışlık Buğday (Triticum aestivum L.) Üretiminin Maliyet Analizi

Abstract

Bu araştırmada, Yozgat ilinde kışlık buğday üretimine yer veren tarım işletmelerinde fiziki girdi kullanım miktarlarının ve buğday üretim maliyetinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla gerekli bilgiler, örnekleme ile belirlenen 181 tarım işletmesine uygulanan anketler yoluyla elde edilmiştir. Anketler 2018 yılının Temmuz-Ağustos aylarında uygulanmış olup, 2017 yılı üretim döneminin verileri esas alınmıştır. Çalışmada işletmeler bir bütün olarak ele alınmış ve 1-50 dekar, 50.01-150 dekar ve 150.01-500 dekar olmak üzere üç tabakaya ayrılmıştır. İşletmeler ortalamasında buğday üretiminde masrafların %84.33’ünü değişken masraflar ve %15.67’sini sabit masraflar oluşturmuştur. Değişken masrafların %57.15’i toprak hazırlığı, %28.17’si gübreleme ve ilaçlama, %10.07’si hasat-harman masrafı ve %4.61’i döner sermaye faizinden oluşurken, sabit masrafların %83.84’ü tarla kirası ve %16.16’sı genel idare masraflarından oluşmuştur. Üreticiler 1 dekar alandan 216.73 kg ana ürün ve 221 kg yan ürün (saman) elde etmiştir. 1 kg buğdayın üretim maliyeti 0.75 tl ve ortalama satış fiyatı 0.84 tl olarak belirlenmiştir. 1 kg yan ürünün (saman) satış fiyatı ise 0.19 TL olarak bulunmuştur. Çiftçi 2017 yılında 1 dekar buğday üretiminden 51.50 TL brüt kar ve 19.44 TL net kar elde etmiştir. Buğday veriminin ve birim satış fiyatının düşük, üretim maliyetinin ise yüksek oluşu çiftçinin buğday üretiminden gelirini önemli ölçüde etkilemiştir. Verimliliğin arttırılmasına ve destekleme fiyatlarının iyileştirilmesine yönelik politikalar ile, uygulanacak girdi sübvansiyonları tarım kesiminin kalkınmasına yönelik önemli yöntemler olarak görülmektedir.