Variability analysis of soil carbon and nitrogen storage under Prosopis cineraria, Calotropis procera and Ziziphus spinosa species in the South of Kerman

Abstract

با توجه به گستردگی و سطح اراضی مناطق گرم و خشک، ضرورت مطالعه آنها از جنبه­های زیست­محیطی به منظور برنامه­ریزی و مدیریت بهینه این منابع اهمیت ویژه­ای دارد. با این وجود شناخت گونه­های درختی مناطق گرم و خشک و تأثیری که بر حاصلخیزی، پویایی و بهبود خاک می­گذارد بسیار حائز اهمیت می­باشد. به منظور مدیریت پایدار در این مناطق، اثرگذاری پوشش­های اراضی با گونه­های مختلف درختی شامل کهور، استبرق و کنار بر ذخایر کربن و نیتروژن خاک در جنوب کرمان مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه­های خاک از عمق 20-0 سانتی­متری نمونه­برداری شد. جرم مخصوص ظاهری، رطوبت، pH، هدایت الکتریکی، کربن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و تنفس میکروبی خاک و ویژگی­های شیمیایی برگ شامل کربن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم اندازه­گیری شدند. تجزیه واریانس مقادیر مشخصه­های فیزیکوشیمیایی- بیولوژیکی خاک و شیمیایی برگ حاکی از وجود تفاوت­های آماری معنی­دار در ارتباط با توده­های درختی و عرصه بدون پوشش می­باشد. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر ذخیره کربن و نیتروژن خاک به گونه درختی کنار اختصاص داشته در حالی که پایین­ترین مقادیر ذخایر کربن و نیتروژن خاک در عرصه بدون پوشش مشاهده شد و گونه­های کهور و استبرق حالت بینابینی را نشان دادند. نتایج حاکی از آن است که گونه­های درختی سازگار با آب و هوای گرم و خشک جنوب کرمان، کیفیت خاک را بهبود می­بخشند. نتایج بر این امر دلالت دارد که گونه درختی کنار در راستای کاهش اثر تغییرات اقلیمی، ذخیره کربن و نیتروژن خاک را نسبت به دیگر گونه­ها بیشتر تقویت می­کند. بر مبنای مشخصه­های مورد مطالعه در این پژوهش، جهت بهبود کیفیت و پویایی خاک و همچنین افزایش ذخیره کربن و نیتروژن خاک در مناطق وسیع جنوب کرمان، درخت­کاری با گونه کنار می­تواند مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد.