Utilizing and management of cattle fattening waste in Samsun province of Turkey

Abstract

Sigir besiciliginin butun asamalarinda meydana gelen atiklarin yonetilmesi ve degerlendirilmesi hem isletmeler hem de cevre ve insan sagligini koruma gorevi olan hukumet acisindan onem tasimaktadir. Bu sebeple bu arastirmada sigir besiciliginde gerek yetistirme donemi gerekse de kesim sonrasi donemde ortaya cikan hayvansal atiklarin ve yan urunlerinin miktarinin belirlenmesi, atiklarin yonetiminde mevcut durumun ortaya konulmasi, atiklarin degerlendirme sekillerinin belirlenmesi ve sigir besiciligi yapan kisilerin atik yonetimi konusundaki bilgi duzeylerinin ortaya konulmasi amaclanmistir. Arastirma verileri Samsun ilinde sigir besiciligi yapan 38 adet isletmeden anket yoluyla ve Samsun ilinde faaliyet gosteren Kirmizi Et Ureticileri Birligi ile 21 adet mezbahadan bireysel mulakatlar ve nitelikli gozlemler yoluyla elde edilmistir. Hayvansal atiklarin miktarinin ve degerlendirme bicimlerinin belirlenmesinde “surec degerlendirmesi (process evaluation)” yaklasimi kullanilmistir. Sigir besiciligi yapan kisilerin atik yonetimi konusundaki bilinc duzeylerinin ortaya konulmasinda, amaca uygun olarak gelistirilmis olcek kullanilmistir. Arastirma sonuclari Samsun ilinde buyukbas hayvanlarin kesim sonrasi yilda ortalama 240 bin ton hayvansal atik ve yan urun ortaya ciktigini ve bu atiklarin yonetiminde ve degerlendirilmesinde kurumsal bir sistemin olmadigini gostermistir. Arastirmada ayrica Samsun ili sigir besicilerinin atiklarin degerlendirmesinin kendilerine saglayacaklari katkilardan haberdar olmadiklarini ve atik yonetimi konusunda bilinc duzeylerinin istenen duzeyde olmadigi tespit edilmistir. Incelenen Uretici Birlikleri karkas kismi alindiktan sonra geriye kalan atiklarin degerlendirmesi icin yatirim yapmaya oldukca isteklidirler. Hayvansal atiklarin yonetilmesi ve degerlendirilmesi konularinda ureticilere egitim verilmesi, uretici orgutlerine atik degerlendirme tesisi kurmak ve isletmek icin ihtiyac duyduklari finansman ve teknik desteginin saglanmasi ve hayvansal atik yonetiminin etkinlestirilmesi icin gerekli alt yapi ve mevzuat duzenlemelerinin yapilmasi isletme duzeyinde ve ulusal duzeyde elde edilecek ekonomik katkilari artirabilecek ve cevresel surdurulebilirlige olumlu katkilar saglayabilecektir.