ULUSLARARASI İLİŞKİLER ALANYAZINDA İSTİHBARAT ÇALIŞMALARI

Abstract

Küreselleşme, iletişim ve teknolojide yaşanan değişimin etkisiyle, istihbarat çalışmalarında ele alınan tehdit ile bilgi, veri, haberin kaynakları da sürekli değişim göstermektedir. Dolaysıyla, bir bütün olarak istihbarat çalışmaları da genişlemekte ve derinleşmektedir. Akademik disiplin olarak kabul edilen istihbaratın teorileşme çalışması devam etmektedir. Diğer yandan, uluslararası ilişkiler; uluslararası aktörlerin birbirleriyle ilişkilerinin yanında, ulusüstü ve ulusaltı her türlü toplumsal ilişkiye önem vermektedir. Dolaysıyla, uluslararası ilişkiler teorileri de olaylara ve koşullara dayanan öngörüler bulunabilmek için, doğruluğu ve güvenirliği bilinen istihbarata ihtiyaç duymaktadır. Ancak, istihbaratın önemine karşın, bir bütün olarak istihbarat çalışmalarının uluslararası ilişkiler teorilerinden önemli ölçüde kopuk olduğu, uluslararası ilişkiler teorilerinin çoğunda neredeyse bulunmadığı görülmektedir. Diğer yandan istihbarat, uluslararası ilişkilerde bir tür erken uyarı aracıdır. Uluslararası ilişkiler ile istihbarat ilişkinin açıklığa kavuşması önemlidir. Bu bağlamda makalede, en çok benimsenen uluslararası ilişkiler teorisi olan realizm ve liberalizm ile 21. Yüzyılın başından itibaren önde gelen teorilerden olan konstrüktivizmin istihbarat çalışmalarına yönelik yaklaşımları ve bakış açısı ortaya konmakta, istihbaratın uluslararası sistemdeki etkinliğine değinilmektedir. Ayrıca, uluslararası ilişkiler teorilerinin güvenlik yaklaşımlarından yola çıkarak, uluslararası ilişkiler teorilerinin istihbaratın derinliğine ve genişliğine gelişmesini etkilediği ve istihbarat çalışmalarıyla yakın ilişkisi bulunduğu belirtmektedir.