ULUSAL İKTİSADİ MÜCADELENİN SİMGESİ VE ARACI: TÜRK KADINLARI (1930-1939)

Abstract

1930’lu yıllarda Türkiye’de dış ve iç sebeplerden dolayı ortaya çıkan ekonomik kriz döneminde ülkede topyekûn mücadeleye gidilmiştir. Ülkedeki topyekûn mücadele incelendiğinde Türk kadınları, mücadelenin simgesi haline gelmiş; basın, hükümet ve toplum, kadınlara önemli sorumluluklar yüklemiştir. Çalışma, ekonomik kriz döneminde kadınların vazifelerini, kadınların tasarruf görevini ne kadar yerine getirdiklerini, ne gibi faaliyetlerde bulunduklarını, ekonomik krizde kadını ön plana çıkaran sebepleri, kadın ve tasarruf ilişkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Ekonomik krizden kurtulmanın temel taşı olan tasarruf, kadın ile bütünleştirilmiş, kadın ve tasarruf başlığı, toplumun ve basının gündemini meşgul eden bir konu olmuştur. Ekonomik savaşta kadının öne çıkarılması, erkeğin ise geri planda kalması bazı Türk kadınları tarafından tartışılmıştır. Lüksün ahlaksızlığa yol açıp açmadığı, kadınların müsrif olup olmadığı da tartışılan konular arasında yer almıştır. 1930’lu yıllarda ideal ve medeni kadın gibi kavramlar ortaya atılmış; israf etmemek, maddi ve manevi fedakârlıklar yapmak, ideal ve medeni kadın olabilmenin şartı olmuş, böylece kadınları tasarruflu olmaya özendirmeye çalışmışlardır. Türk kadınları, iktisadi mücadeleye gönüllü olarak mı katılmışlardır? Yoksa toplum ve hükümet baskısı, kadınları bu göreve mecbur mu bırakmıştır? Ülkenin yıllarca savaş halinde olması sebebiyle fazlasıyla yıpranan Türk kadınlarının, savaş sonrası rahatlaması ve toplumsal hayatta aktif olmaları onları eğlence ve lüks hayatına özendirmiştir. Bu durum ilk başta çoğu kadını müsriflikle lekelemiş olsa da Türk kadınlarının Milli Mücadele yıllarındaki fedakârlıklarını iktisadi mücadele sırasında da görmek mümkün olmuştur. Çalışmada, basın, meclis tutanakları ve telif eserlerden yararlanılmış, ortaya atılan tezleri kuvvetlendirmek için dönemin önemli isimleri tanık gösterilmiş, genelden özele inilerek çıkarımlarda bulunulmuş ayrıca araştırmada, sınıflandırma ve tartışma yönteminden de yararlanılmıştır.