Ĉu esperantigante "Hamleton" Zamenhof uzis polajn tradukojn?

Abstract

(Czy Zamenhof korzystał z polskich przekładów, tłumacząc Hamleta na esperanto?). W 1894 roku Ludwik Zamenhof przetłumaczył na język esperanto Hamleta. Czterdzieści lat później w czasopiśmie Literatura Mondo rozpoczęto dyskusję nad podstawą tego przekładu. Według hipotezy G. Waringhiena Zamenhof, tłumacząc, opierał się na dwóch różnych przekładach, w tym jednym słowiańskim. Korzystając z porównania angielskiego i esperanckiego tekstu Hamleta, dokonanego przez D.B. Gregora, autor bada 82 wybrane miejsca w sześciu dziewiętnastowiecznych przekładach Hamleta na język polski (J. Komierowski, J. Paszkowski, K. Ostrowski, J. Kasprowicz, W. Matlakowski, L. Ulrich), aby sprawdzić, w jakim stopniu powtarzają się w nich wskazane przez Gregora esperanckie odstępstwa. Analiza ilościowa tego materiału raczej nie wskazuje, by Zamenhof systematycznie posługiwał się polskim przekładem podczas tłumaczenia. Najwięcej odstępstw od tekstu angielskiego analogicznych do esperanckich pojawiło się w przekładzie Kasprowicza (11 z 82; 13,4%). Autor zwraca jednak uwagę na niewielki rozmiar próby i trudności klasyfikacyjne, dlatego wyraża pogląd, że w analizie tekstu należałoby uwzględnić również didaskalia (w całości pominięte przez Gregora), a także kwestie związane ze spisem postaci, co zwiększyłoby miarodajność wyników.