TÜRKİYE’DE TARİKATLARIN SİYASİ VE EKONOMİK ALANLARDAKİ SEKÜLER YÜKSELİŞİ VE YOKSULLAR/YOKSULLUK

Abstract

Max Weber'in "Protestan Ahlakı ve Kapitalizm" adlı çalışmasının yayımlandığı 1905 yılından bu yana dinin insanların ekonomik etkinlikleri üzerindeki etkilerine ilişkin bir tartışma süregelmektedir. Weber'e göre Protestan inancın insanları çalışmaya teşvik etmesi nedeniyle Protestan devletler başarılı bir ekonomik yaşam sürmektedir. Dahası, Batı’da inanç vasıtasıyla dünyevi çalışmaların önem kazanması ile ekonomik gelişim hızlanmıştır. Böylece, Batı bu ekonomik gelişmelerle siyasi konjonktürünü değiştirmiş ve Osmanlı bu konjonktüre ayak uyduramamıştır. Bu ortamda Osmanlı’daki tarikatlar/cemaatler, Batılılaşma hareketinin önündeki engel olarak kapatılmıştır. Ancak, 1960'lı yıllarda oluşan yeni siyasi akımlarla bu cemaatler hem ekonomik hem de siyasi alanda kendilerini görünür kılmaya başlamışlardır. Bu “sözde” cemaatler, terör örgütü olarak hareket edip insanların dini duygularını suiistimal ederek, yoksullar için para toplamış ve bu paralarla kendilerine bir ekonomik güç oluşturmuştur. Bu çalışma, günümüzde FETÖ-PYD örgütü gibi "cemaat" adıyla Türkiye’de ekonomi ve siyaset alanında yer alan gruplara ve bu grupların dünyevi alandaki "yoksulluk" sorununa karşı tutumlarına ışık tutmayı amaçlamaktadır.