Türkiye’de Yeniden Evlenme Olgusu: Cinsiyet ve Psikososyal Değişkenler Bağlamında Bir Değerlendirme

Abstract

Aile kurumu toplumsal değişmelerin hızlanması ile birlikte dönüşmeye başlamıştır. Bireylerin ve toplumların olguya yükledikleri anlamda yıllar içerisinde bir takım farklılaşmalar olduğu görülmektedir. Alana ilişkin yapılan çalışmalarda bu durumun özellikle boşanma ve yeniden evlenme eğilimlerinde artışa sebep olduğu belirtilmektedir. Yeniden evlenme sıklıkla eş kaybı ve evlilik akitlerinin sonlandırılması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Yeniden evlenme süreci psikolojik, sosyal, ekonomik, kişilerarası, ailevi, çevresel ve toplumsal bir takım problemleri beraberinde getirebilmektedir. Son yıllarda Sosyoloji, psikoloji ve sosyal hizmet gibi disiplinlerde yeniden evlenme konusu sıklıkla kuramsal ve olgusal düzeyde ele alınmaktadır. Türkiye’de yeniden evlenme olgularının cinsiyet, yalnız olma nedeni ve psikososyal değişkenler bağlamında değerlendirilmesi amacıyla yapılan bu araştırmada betimsel analiz yönteminden yararlanılarak konu ile ilgili daha önce hazırlanmış olan çalışmalar ve yayınlanmış istatistikler analiz edilerek incelenmiştir. Çalışmada kullanılan nicel veriler Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan ‘Karşılaştırmalı Medeni Duruma Göre Evlenmeler’ ve ‘Boşanma’ istatistiklerinden derlenerek ele alınmıştır. Çalışma kapsamında incelenen veriler ışığında, eşlerden birinin ölümü sebebiyle evliliği sonlanmış bireyler arasından yeniden evlenenlerin sayısının boşanmış bireylere göre daha düşük olduğu görülmüştür. Kadınlarda 2001-2019 yılları arasında yeniden evlenme artış oranının %84 olarak gerçekleştiği, bu oranın erkeklerde ise %72 olduğu belirtilmiştir. Eşlerden birinin ölümü veya boşanma sebebiyle bekar olan erkek ve kadınların yeniden evlenme hızları yıllara göre artmaktadır. Kadınlarda ve erkeklerde yeniden evlenme hızının 2001-2019 yılları arasında %44 arttığı görülmüştür. Çalışmadan elde edilen veriler ışığında aile kurumunun dönüşümüyle birlikte yeniden evlenme ilişkin eğilimlerin de değiştiği tespit edilmiştir. Yeniden evlenme olgusunun bireyler üzerinde olumlu ve/veya olumsuz psikososyal etkileri olduğu ve cinsiyete bağlı olarak değişkenlik gösterdiği ortaya konulmuştur.