Türkiye’de Yapılan Metin Tenkidi Araştırmaları Kaynakçası ve Değerlendirilmesi

Abstract

Hadiste metin tenkidi konusu güncelliğini korumakta, ülkemizde ve İslam dünyasında bu sahada yapılan akademik çalışmalar hızla artmakta ve bu sebeple bu çalışmaların takibi zorlaşmaktadır. Bu makalenin amacı hadis sahasında metin tenkidine dair bugüne kadar hazırlanmış olan akademik nitelikli makale, tez ve kitapların bir listesini sunmak ve genel bir değerlendirmesini yapmaktır. Tespitimize göre metin tenkidi konusunda toplam 341 çalışma yapılmış olup bunların 194’ü makale, 35’i doktora tezi, 52’si yüksek lisans tezi ve 60’ı kitaptır. Çalışmamızda bu eserler birincil seviyede şu ana başlıklara göre tasnif edilmiştir: Günümüzde Yapılan Metin Tenkitleri, Genel ve Teorik Konular, Metin Tenkidinin Kıstasları, Muhaddislerin Geçmişteki Metin Tenkidi Tatbikatı, Metin Tenkidinin Öncülleri, Metin Tenkidinin Sorunları, Ravi Tasarrufları, Metin Tenkidiyle İlgili Diğer Konular. Metin tenkidi çalışmalarının bu ana başlıklara göre dağılımına bakıldığında en fazla çalışmanın “Günümüzde Yapılan Metin Tenkitleri” başlığında olduğu görülmektedir. Kanaatimizce bu dağılımda daha fazla öncelik hak eden bazı konular arka planda kalmıştır. Zira ravi tasarrufları, metin tenkidinin sorunları, öncülleri, kıstasları ve genel mahiyeti gibi meseleler hakkında yeterli seviyede araştırma yapılarak güçlü bir teorik ve metodolojik zemin hazırlanmadan metin tenkidine yönelinmesi isabetli sonuçlar alınmasını zorlaştıracaktır. Ayrıca, muhaddislerin metin tenkidi tatbikatı konusunun da yine teorik arka plan çalışmaları yapıldıktan sonra daha fazla incelenmesi gerektiğini düşünmekteyiz.