Türkiye ve Rusya Ders Kitaplarındaki Görsellerde Kadın İmajı

Abstract

Araştırmanın amacı, iki farklı ülke ders kitaplarındaki kadın imajına yönelik yaklaşım farkını ele almaktır. Bu amaçla 2021-2022 eğitim-öğretim döneminin Türkiye’de ilkokul düzeyinde okutulan Hayat Bilgisi ile Rusya’daki Etraftaki Dünya isimli ders kitapları incelenmiştir. İlgili ders kitaplarındaki görsel ögelerde; yetişkin kadın ve erkeklerin gösterilme sıklığı, meslekleri ve hangi eylemler içerisinde sunuldukları incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, araştırma verileri doküman incelemesi yoluyla elde edilmiştir. Mevcut veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Çalışma sonunda elde edilen bulgular, Türkiye’de okutulan Hayat Bilgisi ders kitaplarında kadınların görünür olma oranının erkeklerin görünür olma oranından fazla olduğunu göstermektedir. Üstelik kadınlar, statüsü yüksek mesleklerde resmedilmiştir. Kitapta erkeklerin örneklendirildiği bazı mesleklerde kadınlara yer verilmediği de görülmüştür. Fakat bunun yanı sıra kadın ve erkek iş bölümünü içeren örneklere az da olsa rastlanmıştır. Rusya’da ilkokulda okutulan Etraftaki Dünya ders kitabında ise kadının gösterilme oranı ve meslek çeşitliliği erkeklere göre azdır. Bu ders kitabında kadınlar, ev işleriyle daha çok ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak ders kitaplarında toplumsal cinsiyet temsilleri açısından kadın imajının sunumunun, Türkiye’deki Hayat Bilgisi ders kitaplarında Rusya’daki Etraftaki Dünya ders kitaplarına göre cinsiyet eşitliği göstermede daha başarılı olduğu söylenebilir. Buna rağmen her iki ülke ders kitabında da görsellerin toplumsal cinsiyet yargılarına sahip olduğu ifade edilebilir. Bu çerçevede ders kitapları meslek grupları gösteriminde bir eşitlik içinde yaklaşılması ve başarılı kadın imajı örneklerine daha fazla yer verilmesi önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Hayat bilgisi; Etraftaki dünya; Ders kitabı; Toplumsal cinsiyet; Cinsiyet eşitliği; İlkokul.