TÜRK İTFAİYECİLERDE BİR MESLEKİ PSİKOLOJİK HASTALIK OLARAK TRAVMA SONRASI STRES

Abstract

Bu çalışmanın birincil amacı, birçok ülkede itfaiyeciler için bir meslek hastalığı olarak görülen Travma Sonrası Stres Bozukluğunun (TSSB) Türkiye’de profesyonel olarak çalışan itfaiye personeli arasındaki yaygınlığını tespit etmektir. Bu amaçla DSM IV kriterlerine dayanan PTDS yöntemi kullanılmıştır. Bu soruların yanında demografik, mesleki ve psikososyal risklere yönelik bazı sorular da anket formuna eklenmiştir. Çalışmaya Antalya, Adana, Konya ve Ankara Büyükşehir Belediye İtfaiye Dairesinde çalışan 273 personel gönüllü olarak katılmıştır. Olası TSSB yaygınlığı, PTDS yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Bununla beraber toplam şiddet skoru metriği üzerinden bazı faktörlerin TSSB’ye etkisi de incelenmiştir. Ortaya çıkan sonuçlara göre Türk itfaiyecilerinde TSSB yaygınlığı %16,5 (%95 güven aralığıyla %12,3-%21,4) olarak tespit edilmiştir. Bu oran farklı ülkelerdeki itfaiyeciler üzerinde yapılan çalışmalara kıyasla düşük sayılabilir. Ancak genel popülasyon oranlarıyla kıyaslandığında oldukça yüksektir. Bu da TSSB’nin itfaiyeciler için bir meslek hastalığı olduğu tezini güçlendirmektedir. Yapılan ayrıntılı analizlerde TSSB toplam şiddet skoru üzerinde yaş, medeni durum, eğitim, gelir, sigara ve alkol kullanımı, deneyim gibi faktörlerin anlamlı etkisi ortaya konamazken, çalışılan il, psikolojik tedavi geçmişi, mesleği isteyerek seçmek, mobbing uygulamalarına maruz kaldığını düşünmek, müdahale edilen olay sayısı gibi faktörlerin anlamlı etkisi olduğu görülmüştür. Bu durum psikososyal risklerin etkisini de ortaya koymaktadır.