TÜRK ÜNİVERSİTE TARİHİ’NDE MİLLETVEKİLLERİNİN ÜNİVERSİTE VE YÜKSEKOKULLARDA DERS VERME UYGULAMASI (1925-1941)

Abstract

Türk Üniversite Tarihi’nde 1925-1941 yılları arasında milletvekillerinin fakülte ve yüksekokullarda ders verme uygulaması özellikle Ankara Üniversitesi’nin gelişim tarihinde ayrı bir yere sahipti. 1924 Anayasası hazırlanırken milletvekilliği ile profesörlüğün birlikte yürütülmesi şeklindeki bir öneri kabul görmemiş ve sonuç olarak 1924 Anayasası’nda milletvekilliği ile üniversite öğretim üyeliğinin bir kişide toplanmaması esası yer bulmuştu. Diğer yandan, Ankara’nın başkent olmasından sonra burada fakülte ve yüksekokulların kurulmaya başlanması beraberinde öğretim üyesi açığını da doğurmuştur. Bu açığı gidermek için Anayasa’yı değiştirmeksizin değişik formüller üretilmişti. Ankara Hukuk Fakültesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi ve 1935 yılında Ankara’ya taşınan Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin ilk yıllarında ortaya çıkan bu öğretim üyesi açığı konularında uzman milletvekilleri tarafından giderilmişti. Böylelikle bulunan bu formüllerle bu fakültelerin gelişimine önemli bir katkı sağlanmıştı. Ayrıca sayısı azda olsa 1939 yılına kadar İstanbul Üniversitesi’nde de bazı milletvekilleri değişik fakültelerde ders vermişlerdi. Hasan Ali Yücel’in Milli Eğitim Bakanı olmasından sonra önce 1939 yılında İstanbul Üniversitesi’ndeki uygulamaya son verilmişti. 1941 yılında ise CHP Genel Sekreterliği’nin aldığı bir karar ile Ankara’daki Fakülte ve Yüksekokullarındaki milletvekillerinin ders verme uygulaması şu şekilde sona ermişti: Milletvekillerine üniversiteyi ya da meclisi tercih etme zorunluluğu getirilmişti. Böylelikle 16 yıl boyunca Ankara’da kurulan fakülte ve yüksekokulların gelişmesinde önemli bir fonksiyonu yerine getirmiş olan bu uygulama tarihindeki yerini almıştı. Bundan sonra özellikle akademik kariyerin daha sağlam esaslara bağlanması yönünde adımlar atılmaya başlanmış ve nihayetinde 1946 yılındaki Üniversiteler Kanunu’na ulaşılmıştır. Yani akademik dünyada bir “normalleşme” sağlanmış olacaktı.