Translation of medical texts: a translation-oriented study of dental terminology

Abstract

Bilimsel gelişmeler, bu gelişmeleri izleyen teknolojik yenilikler ve küreselleşen dünya, çağlar boyunca hep var olan çeviri ihtiyacını pekiştirmiştir. Yeni oluşan ve sürekli gelişen uzmanlık alanlarıyla birlikte alan uzmanları arasındaki iletişimi sağlamak, onların hem ulusal hem de uluslararası ortak bir paydada buluşmasını sağlamak için her bilim dalına ait bir terminoloji oluşturulur ki bu noktada çeviri, kaçınılmaz bir ihtiyaç haline gelir. Uzmanlık çevirisi, çeviri sektöründe oldukça yaygın olmakla beraber çevirmenlerin en çok zorlandıkları alanlardan biridir. Özellikle tıp metinlerinin çevirisi, çevirmenin, çeviri edincine ve ilgili uzmanlık alan bilgisine ve bilhassa alan terminolojisine sahip olmasını zorunlu hale getirmektedir; nitekim uzmanlık alanları bağlamında kullanılan terimler, terminolojiler, uzmanlık çevirilerin kilit noktasını oluşturmaktadır. Bu nedenle tıp çevirisi yapan çevirmenlerin, bahsedilen edinçlerin haricinde, uzmanlar ile etkileşim içerisinde olması, yeniliğe, araştırmaya ve öğrenmeye açık olması gerekmektedir. Bu çalışmanın başlıca amacı, diş hekimliği terminolojisini oluşturan terimlerin ilgili uzmanlık alanı kapsamında nasıl tezahür ettiğini ve Türkçeye hangi çeviri yöntemleri kullanılarak kazandırıldığını somut örnekler üzerinde irdelemektir. Bu bağlamda, çalışmanın bütüncesini, diş hekimliği uzmanlık alanını kapsayan ve uzman kullanımına yönelik olan dental ürünlerin kullanma kılavuzları oluşturmaktadır. Kullanma kılavuzlarında geçen terimlerin İngilizce, Almanca ve Türkçedeki kullanımları karşılaştırılarak incelenmiştir. Uzmanlık çevirisinde, uzmanlık çevirisine başlamadan önce çevirmenin çeviri edincine ve uzmanlık bilgisine sahip olmasının yanı sıra, ilgili alan uzmanları ile iş birliği içinde olmasının ve çeviri odaklı terminoloji çalışmalarının gerekliliği ortaya konulmuştur.