Tradycja wielonarodowej Rzeczypospolitej a koncepcja państw narodowych Konferencji Paryskiej

Andrzej Stroynowski

doi:10.26693/istarhiv2019.20.093

Abstract

The final of World War I stimulated the problem of the formation of new borders in post-war Europe. The biggest issue that appeared during the Paris Peace Conference was the Polish cordons. There were several nations, languages, and religions, so, it was difficult to establish new boundaries. There were two options to solve this issue. The first, proposed by President of the USA Woodrow Wilson (in 1917 and 1918), assumed the creation of new states on the ruins of the former empires, and the borders of these new states should be based on the criteria of ethnicity without any transmigration of the population (according to Versailles Treaty, this decision was realized while setting the borders of Turkey). The religious factor had not also been taken into account. The Paris Peace Conference adopted Wilson’s proposition as a basis for resolution, but made the exclusions in some ethic cases, that led to the problems lately. The second, based on the historical tradition of the Polish-Lithuanian Commonwealth, required religious tolerance and the possibility of the development of native languages. Every citizen should have the right to speak own language, practice own religion, but had to be a loyal citizen of Poland. Józef Piłsudski was an advocate of this approach. He managed to sign an agreement with Semen Petlura, but it did not imply the creation of a common state. Wilson’s proposition was supported by Roman Dmowski, who was eager to create the most suitable borders for the assimilation of national minorities.

Highlights

Koniec I wojny światowej otworzył problem kształtu granic powojennej Europy. Największy problem pojawił się na terenach dawnej Rzeczypospolitej.
Kończąca się I wojna światowa i wizja rozpadu dotychczasowego ładu europejskiego, a głównie załamania Austro-Węgier, Niemiec i Rosji1 zmuszała do wypracowania nowej koncepcji rozwiązania problemów etnicznych i wyznaniowych na obszarach dawnej Rzeczypospolitej.
W rezultacie, chociaż łączyło się to najczęściej z jednością narodową i religijną, z rzadka można było spotkać wśród nich państwa, w których respektowano prawa mniejszości narodowych i wyznaniowych, z wyjątkiem może Niderlandów, chociaż i tam też tylko w ograniczonym zakresie4.

Summary

Introduction

Koniec I wojny światowej otworzył problem kształtu granic powojennej Europy. Największy problem pojawił się na terenach dawnej Rzeczypospolitej. Kończąca się I wojna światowa i wizja rozpadu dotychczasowego ładu europejskiego, a głównie załamania Austro-Węgier, Niemiec i Rosji1 zmuszała do wypracowania nowej koncepcji rozwiązania problemów etnicznych i wyznaniowych na obszarach dawnej Rzeczypospolitej.

Results

Conclusion