The State Building Process in Afghanistan and the Role of Religion Afghan State Structure from the Foundation to the End of Abdur Rahman Khan’s Reign

Abstract

1747 yılında farklı kabile liderlerinin desteğiyle Ahmet Şah Dürrani ilk Afgan devletinin temellerini atmıştır. Yüzyıllar boyunca farklı devletler ve milletler tarafından kontrol edilen günümüz Afganistan topraklarında bu tarihten itibaren zorlu bir devlet inşası süreci başlamıştır. Ülkenin etnik olarak heterojen yapısı, kabile özerkliği, tarihsel süreç içerisinde yerleşmiş feodal yapı ve şehir ekonomisinin çöküşüyle yükselişe geçen tarım ekonomisi merkezi devlet otoritesinin kurulmasını oldukça zorlaştırmıştır. Bunların yanında dış güçlerin baskısı ve din adamlarının devlet otoritesinden bağımsız hareket etmesi de devlet inşasını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu sıkıntılı durum ilk defa merkezi devlet yönetiminin sağlandığı Abdurrahman Han dönemine kadar devam etmiştir. Bu açıdan Abdurrahman Han’ın yönetimi bu çalışmada önemli yer teşkil etmektedir. Afgan devletinin kuruluşundan Abdurrahman Han’ın yönetiminin sona erdiği 1901 yılına kadar olan dönemde devlet inşası için gösterilen mücadele mercek altına alınacaktır. Bu zorlu görevin gerçekleştiği 150 yıllık dönem içerisinde karşılaşılan engellere karşı Afgan yöneticilerin Ahmet Şah’tan itibaren nasıl yöntemlere başvurduğu ve dinin bu süreç içerisinde ne kadar etkin olduğu incelenecek ana temayı oluşturmaktadır. Ele alınan süre içerisinde Afgan devleti yöneticilerinin söylemleri incelenerek uyguladıkları politikalarda dine ne kadar başvurdukları yansıtılmaya çalışılacaktır. Dinin aynı zamanda dış güçlerle olan mücadelede ne kadar fayda sağladığı ve İslam’ın birleştirici rolünün ne kadar etkili olduğu üzerinde durulacak diğer konulardır.