The Relationship between Biophilic Design and Spatial Justice in Cities

Abstract

Günümüzde kentsel planlamada doğa ve doğal çevreyi öne çıkaran ve kentleşmenin doğallaştırılması olarak gündeme gelen yaklaşım biyofilik tasarım ve planlama yaklaşımıdır. Biyofilik yaklaşımlar, doğal veya yapay açık-yeşil alan, doku ve parçaların kentsel doku içerisindeki yüzdesinin artırılması ve ayrıca bireylerin bu alanlara erişiminin ve alan deneyimlerinin en yüksek seviyeye çıkartılmasını amaçlamaktadır. Bu çalışmanın ana argümanı, kent bütünde makro ve üst ölçek planlama ve dönüşüm müdahaleleri yerine mikro-müdahaleler ile yerel ölçekten başlayan çözümlerin keşfedilerek ön plana çıkartılmasıdır. Yerelde yapılan müdahaleler ile kent bütününde entegrasyonun artacağı ve ulaşım bağlantılarının kuvvetleneceği öngörülmektedir. Yerel ölçek olarak mahalle ve konut çevresi ölçeğine odaklanan çalışma, mahalle parklarının erişilebilirliği ve olası park bağlayıcı ağların keşfini nokta tabanlı erişilebilirlik yaklaşımı ile ele almıştır. Bu analitik mekansal yaklaşımın operasyonel hale gelmesi veri temelli model tasarımı şeklinde kurgulanmıştır. Mevcut mekansal veriler kullanılarak CBS veritabanı oluşturulmuş, CBS yazılımı olarak ArcMap 10.5 ve network ağ analizleri kullanılmıştır. Çalışma alanında bulunan mevcut park alanlarının erişilebilirliği, network (gerçek mesafe) tabanlı çalışan servis analizi kullanılarak hesaplanmıştır. Park alanlarının maksimum 500m içindeki erişim hatları hesaplanmıştır ve böylece alandaki konut birimlerinin (en kısa) hangi mesafede bir park alanına eriştiği ortaya konulmuştur. Yapılan analizler sonucunda, mevcut parkların ortalama 300m içerisinde erişim sağlandığı görülmüştür. Fakat bazı konut birimlerinin 500m içerisinde bir park alanına erişemediği tespit edilmiş, bu nedenle park alanlarına erişimi arttırmak için mevcut yapılaşmamış alanlarda yeni park alanları ile birlikte Meles deresini bağdaştırıcı bir unsur olarak canlandırmak için yaya odaklı akslar önerilmiştir. Bunlar, park alanlarını ve su öğesini kapsayan yaya öncelikli akslar olarak nitelendirilebilir. Bu sayede hem yeşil alan entegrasyonu iyileştirilmiş hem de mekansal adalet duygusu kuvvetlendirilmiştir.