The Portrayal of the Neighbour and the Neighbourhood in Macedonian Graphic Literature and Comic Book Culture

Abstract

The Portrayal of the Neighbour and the Neighbourhood in Macedonian Graphic Literature and Comic Book CultureIn this article we analyze the portrayal of the neighbour and the neighbourhood in the Macedonian graphic stories of the Nikad robom (Never a Slave) comic book edition. It was not only one of the most influential mass and pop culture phenomena in exYugoslavia, but it also participated in the ideological shaping of images and depictions of the neighbour and the neighbourhood as special types of sociopolitical and identity cogitations. The comic book, as a graphic story and a dominant pop culture phenomenon in the 1950s and 1960s, had strong ideological and political power in the processes of legitimizing the dominant social values. Within said processes, we have located several key representations and images of the neighbour in this edition which not only reveal the influence of the political and ideological factors in the shaping of national identities but also participate in the process of (re)creation and consolidation of Macedonian selfawareness as distinct from that of its neighbours. The building of the Macedonian identity, as an articulated story of itself, is largely based on perceptions and representations of and feelings for the neighbour. Hence, we come to the assumption that the portrayal of the neighbour is a type of selfportrait. Obraz sąsiada i sąsiedztwa w macedońskiej literaturze graficznej i kulturze komiksowejW artykule analizie poddany został obraz sąsiada i sąsiedztwa w macedońskich opowieściach graficznych Nikad robom (Nigdy niewolnikiem). Komiks nie tylko był jednym z najbardziej wpływowych zjawisk masowych i popkulturowych w byłej Jugosławii, lecz także uczestniczył w kształtowaniu wizerunku sąsiada i sąsiedztwa jako szczególnego typu przemyśleń społeczno-politycznych i tożsamościowych. Komiks – jako opowieść graficzna i dominujący fenomen w popkulturze lat 50. i 60. XX wieku – miał silną ideologiczną i polityczną władzę w procesach legitymizacji dominujących wartości społecznych. W ramach wspomnianych procesów ulokowano kilka kluczowych przedstawień i obrazów sąsiada w tej edycji komiksowej, które nie tylko ujawniają wpływ czynników politycznych i ideologicznych na kształtowanie tożsamości narodowych, lecz także uczestniczą w procesie (od)tworzenia i konsolidacji macedońskiej samoświadomości różnej od samoświadomości sąsiadów. Budowanie macedońskiej tożsamości jako wyartykułowanej opowieści o sobie w dużej mierze opiera się na wyobrażeniach i uczuciach odnoszących się do sąsiadów. W tekście dochodzi się więc do wniosku, że portret sąsiada jest rodzajem autoportretu.