The Origins of Religious Perception and Its Change in Turkey: A Factual and Conceptional Study Through the Example of Cumhuriyet Newspaper

Abstract

Din algısı ve değişimi, sosyal bilimler alanında hem müstakil hem de ilişkilendirilerek ele alınan, kökleri geçmişe dayalı ama etkisi hâlâ devam eden bir alandır. Yine, dinamik yapısı itibariyle ancak geçmişe atıfla tam bir bütünlük arz edebilen, öncesi bilinmeden şimdiki hali eksik kalacak bir çalışma sahasıdır. Gazete gibi süreli yayınlar, bizim geçmişte dinin birey ve toplum üzerindeki rolünü, dini söylemler ve bu söylemlerdeki değişimi tespit için elimizdeki en önemli birincil kaynaklardandır. Cumhuriyet gazetesinin özellikle bu dönemi ise; yönetim erkini elinde bulunduranların fikrî yapısını yansıtması, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin din referanslı en önemli sosyal ve siyasî olaylarını -hilafetin ilgası, tevhid-i tedrisât, şer’iyye ve evkâf vekâletinin lağvı, şapka kanunu, harf inkılabı, Türkçe ibadet meselesi ve dinî söylemli isyanlar gibi- kapsaması ve yeni rejimin sözcüsü olması hasebiyle toplu bir bakış açısı sunabilmesi dolayısıyla bu çalışmada esas alınmıştır. Din algısı ve değişimi bu çalışmada, bir gazete bağlamında hem toplumsal hem de bireysel düzlemde incelenmiştir. Gazetenin ideolojik söyleminin yanı sıra içeriğinin katkısı da bu bireysel algı ve değişimini anlamayı kolaylaştırmıştır.