The Forty Hadiths of Khashoggi Ali Riza Qonavi, the Sheykh of the Nakshi-Khalidi in the Latest Era

Abstract

İslam medeniyetinde kırk hadis telif geleneği hicri ikinci asırdan beri var olagelmiştir. Osmanlı döneminde manzumelere de konu olan bu türün Cumhuriyet sonrası örneklerinden biri Esad Erbilî’nin halifelerinden Nakşî-Hâlidî şeyhi aynı zamanda Medine mücâviri olan Kaşıkçı Ali Rıza Konevî’ye ait Kenzü’l-fuad isimli manzum kırk hadistir. Eser manzum-mensur karışık bir çalışma olup, müellifin Dîvân’ının başında yer almaktadır. Bu çalışmada kırk hadisin adının tespiti, sebeb-i telifi ve Konevî’ye kadar kırk hadis telif geleneği başta olmak üzere Kenzü’l-fuâd’a dair bilgiler verilmiştir. Daha sonra rivayetlerin sıhhatine dair tespitler, tablo ve grafikler eşliğinde, tahlil edilmiştir. Buna göre eserde yer alan 69 rivayetin; 37’si sahih (%54), 23’ü zayıf (%33), 7’si aslı olmayan, bulunamayan ve mevzu, (%10) ve 2’sinin de selefe ait söz (%3) şeklinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca müellifin rivayetleri tercih ederken kullandığı kaynaklar araştırılmış ve Suyûtî’nin el-Câmiu’s-sağîr isimli eserinin en önemli kaynağı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tercih edilen rivayetlerin muhtevası ve müellifin hadisleri şerh yöntemi, çalışmanın inceleme konusu yaptığı bir başka husustur.