The Effect of Rootstock/Variety Combinations on Plant Development in Some Hazelnut Varieties Grafted on Turkish Hazelnut (Corylus colurna L.) Rootstock

Abstract

Amaç: Bu araştırma Tombul, Palaz, Çakıldak ve Okay 28 fındık çeşitlerinin bitki gelişimleri üzerine Türk fındığı (Corylus colurna L.) anacının etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür.
 Materyal ve Yöntem: Fındık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde 2019 yılında tesis edilen bahçede yürütülen bu çalışmada, Türk Fındığı anacı üzerine dilcikli aşı metodu ile aşılanan Tombul, Palaz, Çakıldak ve Okay 28 fındık çeşidi bitkilerinde, bitki boy ve çap gelişimleri ile dip sürgünü verme eğilimleri üç yıl süreyle (2020-2022) takip edilmiştir.
 Araştırma Bulguları: Araştırma bahçesindeki çeşit/anaç kombinasyonlarında bitkilerin boyları 113.3 cm (2020 yılı) ile 173.3 cm (2022 yılı) arasında değişiklik göstermiştir. Çeşitler arasındaki boy artışı değerlerinde, istatistiki açıdan önemli bir farklılık ortaya çıkmamış olsa da ortalama 142.0 cm ile en yüksek bitki boyu Okay 28 çeşidinin bitkilerinde kaydedilmiştir. Corylus colurna L. anacı üzerine aşılı 4 fındık çeşidinin de 2020, 2021 ve 2022 yıllarında dip sürgünü oluşturmadığı görülmüştür. Aşılı bitkilerde anaç, aşı noktası ve kalem çapındaki gelişme durumlarının farklılıkları sadece yıllar arasında istatistiksel olarak önemli çıkmıştır. İstatistiki açıdan önemli bulunmasa da, araştırma bahçesindeki bitkilerin kalem çapındaki artış en fazla 2022 yılında Okay 28 bitkilerinde (21.2 mm) gerçekleşmiştir. Bunu Tombul (21 mm), Palaz (18.9 mm) ve Çakıldak (18.2 mm) çeşitlerine ait aşılı bitkiler takip etmiştir. 2022 yılında yine istatistiksel olarak önemli çıkmasa da C. colurna/Okay 28 kombinasyonu olan bitkilerde aşı noktası çapı ortalama 35.7 mm ile diğer kombinasyonlara göre daha yüksek bulunmuştur. Araştırma bahçesinde, bitkilerin ilk meyvelerini 2020 yılında vermeye başladığı görülmüştür.
 Sonuç: Deneme süresince aşılı fındık bitkilerinde boy gelişimi açısından istatistiki bir farklılık belirlenmemiş olsa da çeşit özelliklerinin bitki gelişimine etkisinin olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, Corylus colurna L. anacı üzerine aşılı tüm çeşitlerin dip sürgünü oluşturmaması ve aşılı bitkilerin üç yaşındayken meyve vermeye başlaması çalışmanın olumlu sonuçlarındandır.