The Concept Of Quantity in The Composition and Patterns of Turkish Carpet Art

Abstract

Geçen zaman sürecinde tüm unsurlar, miktar içeren yaşam prensiplerinden oluşur. Hayat dediğimiz yaşam süreci içinde en önemli iki temel kavram zaman ve başlangıç – bitiş kavramlarıdır. Başlangıç, gelişme ve bitiş serüvenini kapsayan yaşam kompozisyonların karşı duramadığı tek şey zamandır. İçinde yaşadığımız doğaya baktığımızda yaşamın her saniyesinde ve her şeyde başlangıç ve bitiş çizgisi arasındaki geçişler gözlemlenebilir. Doğanın yaşam prensiplerinin zamana bağlı değişen miktar kavramları gizemli anlatımla, geometrik zengin desen kompozisyonları ve motiflerle halıların yüzeyinde yer almaktadır. Hayatın sonsuzluk özlemi ve doğadaki yaşam farkındalığı; duygu ve düşüncelerin yüklendiği giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini kapsayan estetik kompozisyonlarla şekillenir. Türk halı sanatında miktar içeren kompozisyonlar çeşitlilik gösterir. Orta zeminde gökyüzü, güneş ya da büyük yıldız grubu desenler, hayatın belirli, dışına çıkılamayan kararlı yapısını temsil eden, tek ya da tekrar eden kare - dikdörtgen kompozisyonlarla yer alırlar. Kompozisyon ve desenlerde miktar kavramının diğer temsilcisi mihrap desenli halılardır. Mihraplı desenler bazen üç, bazen de tek desenli olabilmektedir. Türk sanatı içinde önemli bir yere sahip olan halılarda en önemli konu, fonksiyonel yapılarının ötesinde gözlem, farkındalık ve düşüncenin üstün estetik anlayışla ifade edilerek, son derece başarılı kompozisyon, desen ve motiflerle yansıtılmasıdır.