Tarımsal Kredilerin ve Desteklerin Bitkisel Üretim Verimliliğine Etkilerinin Analizi: Kesirli-Frekanslı Fourier ARDL Sınır Testi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye örnekleminde tarımsal kredilerin ve desteklerin bitkisel üretim verimliliğine etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. 1990-2022 dönemine ait olup 33 gözlemden oluşan 3 farklı yıllık zaman serisinin kullanıldığı çalışmada ilk olarak, değişken durağanlıkları, Kesirli-Frekanslı Fourier ADF birim kök testi uygulanarak sınanmıştır. Test sonucunda bağımlı değişken I (1), bağımsız değişkenler ise I (0) çıkmıştır. Daha sonra, Kesirli-Frekanslı Fourier ARDL sınır testi uygulanarak değişkenler arasında bir eşbütünleşme ilişkisinin var olup olmadığına bakılmıştır. Test sonucuna göre değişkenler arasında hem uzun hem kısa dönemde pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Tarımsal kredi bakiyesinde ve devlet desteğinin kaynak büyüklüğünde yaşanan %1’lik yükseliş, bitkisel üretim verimliliğini uzun dönemde sırasıyla %0.054 ve %0.062 yükseltirken kısa dönemde ise sırasıyla %0.07 ve %0.08 kadar yükseltmektedir. Diğer taraftan kısa dönemde oluşabilecek uzun dönemli dengeden sapmalar, 1 dönem sonra yaklaşık %1.25 oranında düzelmektedir. Bulgular doğrultusunda bitkisel üretimde bir birim araziden daha yüksek verim almak için tarımsal kredilerin bakiyesinin ve devlet desteklerinin kaynak büyüklüğünün artırılması gerektiği açıkça söylenebilir.