Sustainable Heritage Management for the Conservation of Cultural Heritage: The Case of Turkey

Abstract

Kültürel mirasın sürdürülebilirliği somut ve somut olmayan kültürel varlıkların koruma, kullanma ve yaşatma dengesini dikkate alan, sunum ve yorumlama teknikleri ile turizm ve ziyaretçi yönetimini planlayan, risk faktörlerini azaltan ve önleyen, katılımcı yaklaşımla yerel kalkınmayı destekleyen, yönetim ve organizasyon yapısını geliştirilebilir kılan, miras bilinci oluşturan, akılcı ve bütüncül bir planlama anlayışına sahip yönetim planına bağlıdır. Bu bağlamda, yönetim planı olmayan kültürel miras alanlarının sürdürülebilir korunması söz konusu değildir. Buna göre araştırma, sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin Türkiye’deki on iki Dünya Mirası Alanı yönetim planına ne kadar dâhil edildiğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma yöntemi, içerik analizine dayanmakta olup üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, literatür taramasıdır. Bu aşama, araştırma konusuna ait kavramın arka planını (kültürel miras, miras koruma, sürdürülebilir kalkınma ve miras koruma ilişkisi, sürdürülebilir miras yönetimi) içermektedir. İkinci aşama, analiz aşamasıdır. Bu aşamada, Türkiye’deki on iki Dünya Miras Alanı’na ait her bir yönetim planı, sürdürülebilirlik boyutu (durum analizi, stratejik uyum, topluluk değeri ve paydaş katılımı) çerçevesinde değerlendirilmiştir. Üçüncü aşama ise sentezdir. Sentez sonucunda on iki Dünya Miras Alanı’na ait yönetim planında sürdürülebilirlik ilkelerinin planlama süreciyle yeterince bütünleşmediği görülmüştür. Yönetim planlarında, miras değerlerine vurgu yapılmasına ve mirasın öneminin farkında olunmasına rağmen ekonomik ve sosyal yapıya yönelik eğilimler ve bağlantılar çoğu planda yeterince ele alınmamıştır. Planların hepsinde paydaşlar çok net olarak belirlenmiştir. Ancak paydaşlar arasındaki ilişkilere, işletmeler, yerli halk ve ziyaretçilerin stratejik hedeflere olan etkilerine çoğunlukla değinilmemiştir.