SİİRTLİ ŞEYH HATTAP EFENDİ’NİN HAYATI, ESERLERİ VE KASÎDETÜ’L-BÜRDE’YE YAPTIĞI TAŞTİRÎN İNCELENMESİ

Abstract

Bu çalışmada, İmam el-Bûsîrî’nin el-Kevâkibü’d-dürriyye fî medhi hayri’l-beriyye adlı kasidesine Siirtli Şeyh Hattap Efendi tarafından yapılan taştir ele alınacaktır. Taştir, bir gazelde her beytin iki mısrasının arasına aynı vezin ve kafiyede mısralar ekleyerek manzume meydana getirmektir. Hz. Muhammed’e (sav) duyulan derin muhabbetin ürünü olan ve literatürde Kasîde-i Bürde olarak tanınan manzume, en güzel naat örneklerinden biri olarak kabul edilmiştir. Tüm İslâm dünyasında Kasîdetü’l-Bürde kadar meşhur olan, çok okunan, birçok dile çevrilen ve üzerine şerh, hâşiye, taştîr ve nazîreler yazılan bir başka kaside yoktur. Bu konuda yazılan eserler bile başlı başına bir literatür oluşturacak sayıdadır. İslâm kültür ve edebiyatına da derinden tesir eden bu kasideyle ilgili bir çalışma da Siirt’in meşhur âlim ve mutasavvıflarından biri olan Şeyh Hattap Efendi’ye aittir. Bu makalede öncelikle Bûsîrî ile Kasîde-i Bürde’sine değinilmiştir. Ardından Şeyh Hattap Efendi’nin hayatı, ilmî şahsiyeti, eserleri ve ailesi hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde Şeyh Hattap Efendi’nin Kaside-i Bürde’ye yapmış olduğu “taştir”i ele alınarak nüsha tavsifi yapılmış, müellife aidiyeti ispatlandıktan sonra taştir açıklanmıştır. Dördüncü bölümde; dört yüz seksen altı beyitten oluşan bu manzume şekil ve muhteva bakımından değerlendirilmiştir.