Spatial Analysis of Individuals Life Satisfaction in Turkey Within The Context of Socioeconomic Factors

Abstract

Özet
 
 Amaç: İktisat biliminin temel argümanlarından biri, kaynakların kıt, ihtiyaçların ise sınırsız olmasıdır. Genel olarak bireylerin yaşamdan beklentilerinin yüksek olabileceği düşünülse de fizyolojik, güvenlik gibi en temel ihtiyaçlarının karşılanması dahi bireylerin yaşam memnuniyet düzeylerini arttırabilmektedir. Bir ülkede sınır komşusu olan bölgelerin sosyoekonomik yapısı benzerlik gösterdiğinden bir bölgede yaşam memnuniyet düzeyindeki değişme, bu bölgeye sınır komşusu olan bölgelerde aynı yönde değişme oluşturacaktır. Bu kapsamda çalışmada bireylerin yaşam memnuniyet düzeyinin Türkiye’nin 26 alt bölgesinin (ikinci düzey Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması -İBBS-) sınır komşu olan bölgelerinde yayılım gösterip göstermediği ve bireylerin yaşam memnuniyetini etkileyen faktörlerin mekansal veri analiziyle belirlenmesi amaçlanmıştır. 
 
 Yöntem: Çalışmada Türkiye’nin 26 alt bölgesinde bireylerin yaşam memnuniyet düzeylerinin mekansal bağımlılığı, 2013 yılı için mekansal veri analiziyle araştırılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayınlanan yaşam memnuniyeti anketi, il düzeyinde sadece 2013 yılında yapılmıştır. Bu nedenle analiz 2013 yılı için gerçekleştirilmiştir. Analizde yer alan değişkenler için 2013 yılı TÜİK ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verileri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre mekansal regresyon modellerinden mekânsal otoregresif model çalışma için en uygun model olarak belirlenmiştir. 
 
 Bulgular: SAR model sonucuna göre bireylerin yaşam memnuniyet düzeyi sınır komşusu bölgeler arasında yayılım göstermektedir. Bireylerin yaşam memnuniyet düzeyini ortalama günlük kazanç ve bölgenin aldığı iç göç pozitif yönde etkilerken; işsizlik oranı, yüksekokul ve fakülte mezunları, malvarlığına karşı işlenen suçlar ve şiddet suçları negatif yönde etkilemektedir. Yine SAR model sonucuna göre, kişi başına gayri safi yurt içi hasıla ve tüketici fiyat endeksinin bireylerin yaşam memnuniyet düzeyine etkisi bulunmamaktadır. 
 
 Sonuç: Bir ülkede bireylerin yaşam memnuniyet düzeyinin yüksek olması, ülkenin sosyoekonomik yönden gelişmişliğinin bir göstergesi olduğu kabul edilebilir. Bu nedenle bireylerin yaşam memnuniyetini etkileyen sosyoekonomik faktörlerin belirlenmesi önem arz etmektedir. Bir ülkede bireylerin yaşam memnuniyet düzeyinin sınır komşu olan bölgelerde yayılım göstermesi ise, bölgeler arasında sosyoekonomik yönden farklılıkların giderilmesinin önemini ortaya koymaktadır. 
 
 Özgünlük: Konuyla ilgili yapılmış çalışmalarda analiz yöntemi olarak çoğunlukla lojit ve probit modeller ve sabit etkili panel veri modelleri kullanılmıştır. Mekansal veri analiz yöntemi uygulayan çalışmalara rastlanmamıştır. Yine analizde suç türleri ve bölgelerin aldığı göç oranına bağımsız değişkenler olarak yer veren Türkiye için yapılmış çalışmalara rastlanmamıştır. Bu nedenlerle çalışmanın özgünlük oluşturduğu düşünülmektedir.